Guus Schrijvers

Het heeft even geduurd, maar het wetsvoorstel Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz 2018) is met algemene stemmen aangenomen in de Tweede Kamer. Een wetsvoorstel dat de medezeggenschap van cliëntenraden in de zorg moet versterken.

Wmcz 2018

Cliëntenraden hebben medezeggenschap over het beleid van de zorginstelling. Zij zijn toegerust met verschillende rechten die zijn vastgelegd in de Wmcz. Deze wet dateert uit 1996. De herziening van deze wet staat al lange tijd in de steigers met als doel cliëntenraden te versterken. Jasper Boele, directeur van het LSR, het landelijk steunpunt (mede)zeggenschap, was betrokken bij het ontstaan van cliëntenraden, de wetgeving die daarop volgde en de verbeterde Wmcz 2018.

Wettelijke verplichting

Boele: ‘Na aanvankelijke scepsis waarderen bestuurders van zorginstellingen inmiddels hun cliëntenraad en geven cliëntenraden stevig onderbouwde adviezen. Wetgeving is daarbij van doorslaggevend belang. De Wmcz verplicht de bestuurder niet alleen een raad in te stellen, maar die ook toe te rusten voor zijn adviserende taak.’ Een aantal jaren geleden dreigde de wettelijke verplichting van cliëntenraden in de curatieve sector nog te sneuvelen. In het huidige wetsvoorstel, dat inmiddels bij de Eerste Kamer ligt, wordt de reikwijdte verbreed naar de private zorg en eerstelijnszorg.

Instemmingsrecht

Boele: ‘Vanaf het begin hebben we ingezet op een versteviging van de rechten van cliëntenraden. Met het instemmingsrecht heeft de politiek daar gehoor aan gegeven. Dat het instemmingsrecht het huidige verzwaard adviesrecht vervangt, betekent veel voor de mate van invloed van cliëntenraden. Het helpt om bestuurders al op voorhand het cliëntenperspectief mee te laten nemen in hun beleid.’

Responsiviteit

Volgens Boele is is de responsiviteit een ander belangrijk facet in het wetsvoorstel. ‘De cliëntenraad moet zijn achterban betrekken bij het uitbrengen van een advies. Belangrijk daarbij is dat de zorgaanbieder dit faciliteert en ondersteunt.’

Belang medezeggenschap

Medezeggenschap via de cliëntenraad is belangrijk. Cliëntenraden pakken onderwerpen op waar individuele cliënten geen invloed op hebben. Trajecten rondom nieuwbouw en verbouw van een ziekenhuis bijvoorbeeld, vergen een zorgvuldige advisering door een goed geïnformeerde vertegenwoordiging van patiënten.

Langetermijnperspectief

Participatie, inspraak en ervaringen van individuele cliënten horen is van groot belang voor zorginstellingen en is aanvullend op een cliëntenraad. Een cliëntenraad zorgt voor gewaarborgde, goed geregelde medezeggenschap van cliënten en kan ook het langetermijnperspectief overzien.

Dialoog

Boele: ‘Het goed organiseren van cliëntenmedezeggenschap is essentieel voor zorgorganisaties en cliënten. Belangrijk is dat er een goede dialoog tussen zorgaanbieder en cliëntenraad ontstaat. Dat kan alleen als de cliëntenraad een stevige positie heeft en gefaciliteerd wordt om met via professionele ondersteuning zijn taak goed uit te voeren. Het verplichtende karakter en de versteviging van de Wmcz, stimuleert een cultuur waarin medezeggenschap van cliënten via de cliëntenraad een vanzelfsprekendheid is.’

De patiënt aan het roer

De nieuwe Wmcz komt uitgebreid aan bod op het congres ‘De patiënt aan het roer in de zorg’ op 12 april 2019 in Utrecht. Er zijn plenaire voordrachten en een groot aantal themagerichte parallelsessies en workshops. Het congres wordt georganiseerd door de Guus Schrijvers academie in samenwerking met het landelijk steunpunt (mede)zeggenschap; LSR. Meer weten? Kijk dan voor het programma, de sprekers en het inschrijfformulier op de speciale congrespagina. Wil je meer informatie over de ontwikkeling van de wetgeving over cliëntenraden? Kijk dan op de website van het LSR.

Met dank aan het LSR voor hun bijdrage aan dit bericht.