In een heldere en leesbare nota heeft Actiz een overzichtelijke en inzichtelijke bijdrage geleverd voor welke problemen we in de ouderenzorg staan. De meeste gegevens zijn wel bekend. De babyboom-generatie wordt nu oud, het aantal en aandeel ouderen neemt snel toe, de kwetsbaarheid stijgt, dementie en eenzaamheid zijn urgente problemen voor de nabije toekomst.
Gemeenten, zorgorganisaties en zorgverzekeraars werken nu nog onvoldoende structureel met elkaar samen, “dat moet echt anders…”., stelt de nota
Ook de mantelzorg staat onder druk; zijn er nog 4 mantelzorgers op een 75-jarige beschikbaar, dat loopt snel terug naar 2 op 1. Ook het aantal benodigde verpleeghuisbedden zal groeien. In 2040 zijn er 30.000-80.000 méér verpleeghuisbedden nodig, berekent de nota
De bekostiging is bovendien erg complex en gaat over veel schijven. En er is ook nog de personeelsproblematiek; nu zijn er nog 26 zorg-werknemers beschikbaar per 100 75-plussers. Straks (2040) zou dat moeten verdubbelen . “ Een onmogelijke opgave”.
Opties.
Vervolgens worden diverse opties langsgelopen hoe al deze problemen te tackelen. Met interessante nieuwe concepten, vaak liggend tussen het thuis wonen en verpleeghuizen.
Liane den Haan, directeur van de ANBO pleit er voor in de nota meer te vertrekken vanuit de woonwensen van de ouderen zelf. De verhuisbereidheid onder ouderen is groot, stelt zij op basis van onderzoek, waarbij de zorgbehoefte leidend is. Er is geen vraag naar terugkeer naar het oude verzorgingshuis.
Lokaal en regionaal dient er samengewerkt te worden, waarbij er grote verschillen bestaan tussen de regio’s. En het aantal partijen lokaal en in de regio die met elkaar moeten samenwerken is erg groot.
Terloops wordt in de nota opgemerkt dat de groei van de WLZ-gefinancierde zorg aan huis in de afgelopen jaren verdriedubbeld is. “Zodra de zorg zwaarder wordt en de verpleegzorg gefinancierd wordt uit de WLZ waar mensen nog thuis wonen, knelt het”, stelt de nota, zonder dit overigens verder uit te werken.
Méér opties bezien.
Zeker zal de afstemming lokaal en in de regio tussen betrokken partijen versterkt moeten worden. Dat vereist méér (dwingende?) samenwerking tussen partijen, vooral tussen de planners en financiers. Maar mogelijk kan het aantal partijen ook verkleind worden. Ligt het niet voor de hand de WLZ-gefinancierde zorg aan huis af te schaffen. Nog verdergaand: hef de WLZ op en verdeel “wonen en zorg” over gemeenten en zorgverzekeraars. Regel dat de financiering eenduidiger wordt: er is wonen en er is (verzekerde) zorg. Deze opties worden echter in de nota als zodanig niet behandeld. Dat is jammer, want wellicht zitten daarin nieuwe mogelijkheden. Ook komt niet aan de orde de steeds prangender kwestie van regio of landelijk? Steeds sterker wordt de roep om voor het wonen veel meer centrale regie te hanteren: de landelijke overheid moet veel sturender in de planning van de woningbouwproductie optreden. En de rol van de woningbouwcorporatie als marktpartij zou weer omgebogen moeten worden.
Kortom
Een en ander laat onverlet dat Actiz een interessante discussie-nota het licht heeft doen zien. Daar kan de taskforce wonen-zorg nog zijn voordeel mee doen.
De auteur van dit artikel is Martien Bouwmans, vice-voorzitter van de Guus Schrijvers Academie
Meer over dit onderwerp hoort u tijdens ons congres Ouderenzorg thuis, eerstelijn en corona op 6 november 2020 in Utrecht