Door Lars Naber
Onlangs in april 2020 verscheen het e-health waardenmodel van de Erasmus School of Health Policy & Management van Weggelaar A.M. et Dit model is toegespitst op het inzichtelijk maken van de waarden van e-health om daarmee het structureel gebruik en opschaling van e-health te bevorderen. Lars Naber is directeur van de Guus Schrijvers Academie en bespreekt dit waardenmodel.
Hoe het waardenmodel werkt.
In 2003 verschijnt het GHIP Richtsnoer 1.0, een matrixmodel waarbij stakeholders en processtappen van een zorginnovatie project tegen elkaar uit worden gezet om zodoende kennis kwantificeerbaar, interpreteerbaar en overdraagbaar te maken. Onlangs in april 2020 verscheen het e-health waardenmodel van de Erasmus School of Health Policy & Management van Weggelaar A.M. et. al wat te zien is als een doorontwikkeling van het voornoemde GHIP Richtsnoer.
Tien waarden
Het e-health waarden model is, net als bij de GHIP methodiek, een matrix waarbij op de horizontale as zes categorieën stakeholdergroepen staan. Op de verticale as staan 10 waarden uiteen gezet die een relatie hebben met onder meer bruikbaarheid, operationaliseringskosten en kwaliteitsborging. In de toelichting op het gebruik staat dat de gebruiker zich moet verplaatsen in de positie van de stakeholder om antwoorden op vragen te vinden. Voorstellen voor het stellen van vragen staat in een toelichting op de verticale as door onderwerpen te benoemen waarover (inter)nationale literatuur is gevonden.
Welke cellen van de Matrix voor een e-health oplossing uitwerking verdienen, hangt af van de situatie en van het belang van de stakeholder. De Matrix is daarmee een hulp om tot een kwalitatieve waarde bepaling van een e-health oplossing te komen.
De positionering van het e-health waardenmodel.
De onderzoeksgroep heeft bij de totstandkoming van dit model uitgebreid onderzoek gedaan naar gepubliceerde modellen om de waarde van e-health applicaties te kunnen bepalen. Van deze modellen (9) hebben zij een korte beschrijving opgenomen, met betrekking tot de waarde die de betreffende methode onderzoekt, de toepasbaarheid, het resultaat evenals de sterkte en de zwakte van het model. De bevindingen van dit onderzoek zijn uitgedrukt in absolute waarden, waardoor de lezer (c.q. potentieel gebruiker) zelf moet bepalen welke methode het meest geschikt is. De conclusie die ertoe heeft geleid om het e-health waardemodel te ontwikkelen, is impliciet en niet geheel duidelijk. Afgeleid kan worden dat de geconstateerde zwakten van de andere modellen de motivatoren waren om te trachten een beter en completer model te ontwikkelen.
Een model met draagvlak en veel wetenschappelijk bewijs als fundament.
Voor het ontwikkelen van de dit e-health waardenmodel zijn alle grote en erkende databases en registries (zoals Cochrane en Medline) geraadpleegd om meer te weten te komen over kosten/investeringen en baten/opbrengsten verhoudingen aangaande e-health applicaties.
Op basis van deze gegevens werden een scoping review gemaakt gericht op e-health in de thuis situatie. Het wordt niet duidelijk welke sector(en) van de zorg daarmee bedoeld werden.
Sterker nog, het lijkt of de onderzoekers zelf ook met deze vraag worstelden. Zeker wanneer het leerpunt van het onderzoek, de kosten/baten analyses zijn, dan is het wel belangrijk om te weten uit welke sectoren van de zorg de gegevens afkomstig zijn. Al was het alleen maar om de reden dat iedere zorgsector weer zijn eigen financierings- en contracterings- voorwaarden kent.
Om dit te ondervangen werden gescreende gegevens geëvalueerd in een (2e) expertgroep bestaande uit hoogleraren en senior wetenschappers van Vilans, Erasmus Universiteit en Tranzo van de Tilburg Universiteit.
Het e-health waardenmodel getest in de praktijk
Een praktijk-onderzoek met software ter versterking van zelfmanagement vond plaats in Breda. Voor dit onderzoek kwam deze praktijktest neer op het uitwerken van de cellen in de matrix, waarbij het eindresultaat neer komt op een plan van aanpak om dan daarna daadwerkelijk in vivo de stakeholders bij het onderzoek te betrekken en te bevragen. De onderzoekers geven aan dat zij geen kwantitatieve data hebben kunnen verzamelen waarmee het e-health waardenmodel in de praktijk maar ten is gevalideerd. Overigens, zou dat ook nog een zelfzorg indicatie betreffen.
Het e-health waardenmodel hoe nu verder?
Het e-health waardenmodel is een interessante start te noemen om e-health applicaties te waarderen op kwalitatieve en kwantitatieve eigenschappen. Een projectmanager of een programma manager die een e-health applicatie wil ontwikkelen of implementeren, kan dit model gebruiken. Het biedt het houvast om aan alle aspecten van een dergelijk project/programma te denken.
Echter, het model is nog niet gevalideerd en daarmee ontbeert het nog zeggingskracht om derde partijen te kunnen overtuigen. Daarmee zal het model vooralsnog geen bijdrage leveren aan de opschaling en het verbeteren van het structurele gebruik van e-health, zoals in de doelstelling van dit initiatief is genoemd.
Validatie nodig
Daarvoor zal het model eerst gevalideerd moeten worden met de inzet van een breed scala van ‘echte e-health’ projecten binnen meerdere sectoren van de zorg. Wanner de hypothesen van dit model dan nog overeind blijven staan, moet het omarmd worden door een gezag hebbende instantie om als bindend richtsnoer voor marktoelating te worden gebruikt. Wanneer dit gebeurt, zou CE- marking dan ook aan importantie voor e-health applicatie kunnen toenemen.
Nog een lange weg te gaan
Een lange weg te gaan nog, maar het begin is er en laten we hopen dat de grondleggers voor dit model, het doorzettingsvermogen, geduld en de middelen hebben om dit model tot een regulatory toelatingseis voor e-Health toepassingen te laten uitgroeien. Dan pas zal het model een grote bijdrage kunnen leveren aan de opschaling en het verbeteren van het structurele gebruik van e-health.
CongresagendaOp 3 oktober vindt het congres Covid-19 brengt het ziekenhuis sneller naar 2030 plaats. Veel aandacht gaat dan uit naar beeldbellen en andere vormen van software applicaties voor medisch specialistische zorg. Wil jij op één dag je mening vormen over tal van digitale en andere innovaties, klik dan hier, lees de brochure en meld je aan.