Door Léon Wever.
Dementie veroorzaakt over twee decennia de meeste ziektelast en is dan de belangrijkste doodsoorzaak in ons land. Over 20 jaar heeft meer dan een half miljoen mensen dementie. De zorgkosten verdubbelen naar bijna 16 miljard euro per jaar. Dementie moet topprioriteit zijn in het gezondheidsbeleid. Dat geldt voor alle Europese landen. Volgens Alzheimer Europe is er overal ruimte voor verbetering. Nederland staat in de Europese Dementie Monitor op de zevende plaats.
Wat kan beter?
Wat kan Nederland leren van de andere landen? Wat gaat goed en wat kan beter?
Volgens de monitor zijn de voorzieningen goed als het gaat om bijvoorbeeld thuiszorg, maaltijden, incontinentiezorg, tele-alarm, ondersteuning mantelzorg, ontmoetingsplaatsen voor mensen met dementie en residentiële zorg. Het kan beter bij bijvoorbeeld het gebruik van ICT, woningaanpassingen, respijtzorg, dagopvang, palliatieve zorg en zorgcoördinatie of casemanagement.
De coördinatie van zorg is in bijna alle landen een probleem. Noorwegen, Denemarken of België doen dat beter dan ons land.
De toegankelijkheid van de zorg is in ons land in Europees opzicht hoog. In België kunnen we zien hoe het beter kan met dagopvang. Dat is bij ons onvoldoende, aldus de monitor.
Opvallend is dat Nederland een middenmotor lijkt te zijn voor de ‘publieke ondersteuning’ van zorgvoorzieningen. Dat komt doordat er vaak sprake is van co-financiering en eigen betalingen, net zoals in Duitsland of België. In de Scandinavische landen betaalt de overheid meer.
Nederland staat inmiddels in de top bij de vergoeding van geneesmiddelen. Volgens de monitor werd één van de vier antidementiemiddelen in ons land niet vergoed. Dat is inmiddels veranderd.
Op het gebied van onderzoek en ontwikkeling draait Nederland mee in de Europese top, samen met bijvoorbeeld Italië en Polen.
Dementiestrategie
Nederland is een van de landen met een dementiestrategie van de overheid. Die is vorig jaar uitgebracht. Hoofdpunten zijn:
- Onderzoek naar o.a. de oorzaken, diagnostiek en leefstijlfactoren en het integreren van dit onderzoek in het onderwijs.
- Vergroting van de toegang tot ontmoetingscentra en het aantal ‘dementievrienden’.
- Werken volgens de dementiestandaard en een structurele ondersteuning van dementienetwerken.
Dit alles moet in 2025 of 2030 (wat betreft de ontmoetingscentra) gerealiseerd zijn. De minister wil over de uitvoering zelf de regie voeren.
Kritiek
Op de aanpak van dementie is ook kritiek te beluisteren. Sommigen zijn teleurgesteld over de vorderingen van het onderzoek naar een effectieve behandeling en vragen zich af of hier in de komende vijf jaar daadwerkelijk nieuwe inzichten gaan ontstaan. Alzheimer Nederland is blij met de aanpak van VWS, maar heeft ook bezwaren. Zo ontbreekt aandacht voor preventie. Een gezonde leefstijl kan dementie uitstellen of geheel voorkomen. De strategie zou zich meer moeten richten op de daarvoor noodzakelijke gedragsveranderingen. En Alzheimer Nederland zoekt ook naar boter bij de vis. Er wordt meer geld dan ooit (miljoenen) aan onderzoek uitgegeven, maar het is een fractie vergeleken met de maatschappelijke kosten (miljarden) van deze ziekte. En wil je in een paar jaar tijd meer voorzieningen beschikbaar stellen, dan gaat dat geld kosten.
Kijk op de congresagenda van de Guus Schrijvers Academie: Op 15 oktober vindt het congres over Ouderenzorg thuis, eerstelijns en corona plaats. Alle congressen van de Guus Schrijvers Academie zijn fysiek op locatie of online te volgen!