Guus Schrijvers

Door Pauline Roest, master in HR Leadership, met twaalf jaar HR ervaring in de zorg.

Op 12 april 2022 bezocht ik het symposium OMZORGEN opgedragen aan Erik Booden (overleden 2 november 2021) die zich door zijn hele loopbaan heen sterk heeft gemaakt voor vernieuwing in de zorg. Het thema OMZORGEN past naadloos bij leven en werk van Erik Booden, die in zijn management en bestuurlijke taken steeds bezig is geweest met de inrichting van slimme en zinnige zorg. Hij heeft dit gedaan in het programma Ruimte voor Nieuw in het Erasmus MC; als trekker van de afdeling PVI, die zorgde voor onderzoek en implementatie van verbeteringen op én bedrijfsvoering én zorg in het Radboud UMC.  Later trad hij op als bestuurder van het LangeLandziekenhuis, de Reinier Haga Groep en mede-oprichter van de gezonde regio Zoetermeer. Hij heeft een belangrijke verbindende rol gespeeld, met zijn passie voor de zorg en geloof in innovatie.Dit symposium bracht een rijkdom aan inzichten over vernieuwing in de zorg en inspireerde mij om met een ander perspectief het probleem van de personeelskrapte te bezien.

Omzorgen

Het moet anders in de zorg enomzorgen is een mooie noemer voor de veelheid aan initiatieven die kunnen zorgen voor die noodzakelijke verandering. Het gaat dan over innovatie zoals digitalisering, samenwerking en leiderschap. Geïntroduceerd en aan elkaar gepraat door dagvoorzitter Chiel Huffmeijer komen op 12 april vijf sprekers van naam aan het woord: Diederik Gommers, Cathy van Beek, Mark van Houdenhoven, Jeroen van den Oever en Lucien Van Engelen. Naast een boeiend perspectief op de toekomst van de zorg hebben ze ook elk een deel van werk en leven met Erik Booden gedeeld. (zie voor alle presentaties en video’s www.erikbooden.nl). Één voordracht komt hieronder aan de orde: die van Gommers. Ik beveel jou, beste lezer, aan om ook de presentaties van de andere sprekers te bekijken. Maar voor de  samenhang van mijn artikel nu, leg ik de focus op Gommers verhaal.

De drie trends van Diederik Gommers

De zorgvraag stijgt, de personeelskrapte blijft nog jaren en de  financiering zal beperkt blijven/ beperkt groeien. Deze drie trends neemt Gommers waar. Het personeelstekort onderbouwt  hij met de volgende cijfers:  

• Personeelstekort in gezondheidszorg 2022: 49.000 zorgverleners
• Personeelstekort in 2030 3x zo groot (140.000 zorgverleners)
• In 2021 uitstroom van 164.000 verpleegkundigen, verzorgenden en thuiszorgmedewerkers
• 25-30% van zorgpersoneel gaat binnen nu en 10 jaar met pensioen
• Van 1-op-7 naar 1-op-4 (van beroepsbevolking werkt in de zorg) bij ongewijzigd beleid

Bronnen: www.prognosemodelzw.nl  CBVS, StatLine 2021/2022

Opties om werkdruk te verminderen

Gommers neemt ons mee in een exposé van vijf acties – vele gekoppeld aan ICTtoepassingen – die nu al ontwikkeld en klaar voor gebruik of reeds in gebruik zijn om de drie trends af te vlakken.

1. Met digitale tekstanalyse overdrachten en verwijzingen meteen filteren op de meest urgente informatie
2. Door het monitoren van vitale parameters beslissingen door verpleegkundigen ondersteunen. Die kunnen een aantal checks ‘voor alle zekerheid’ vervangen.
3. Logistiek verbeterden door verzameling van data in een “command centre” waarbij vroeg en veilig ontslag mogelijk wordt.
4. Thuismonitoring (met aansluiting op command centre)
5. Verkort en meer opleiden van IC- en andere professionals door onder andere simulatie-onderwijs

Minder werkdruk verhoogt werkplezier

Al deze en meer ontwikkelingen verbeteren inhoudelijke kennis en processen. Gommers benadrukt daarbij dat het ook het werkplezier ten goede komt. Zeker als dat gebeurt met betrokkenheid van zorgprofessionals die graag meedenken over de invulling van hun werk en de daarbij passende oplossingen.

Met beschikbare data omgezet in stuurinformatie, kunnen verpleegkundigen niet alleen efficiënter, maar vooral ook veiliger en prettiger hun werk kunnen doen. Met andere woorden: met extra betrouwbare informatie hoeven de verpleegkundigen enkele checks ‘voor de zekerheid’ niet meer te doen en hebben zij naast hun kennis en klinische blik vanuit het systeem juist die info die maakt dat ze de juiste beslissingen kunnen nemen. Mooi voorbeeld van een (al lang bestaand) simpel systeem is het scorekaartje voor het SIT-team (Spoed Interventie Team). Score van 3 of meer: zaalarts bellen.

 Vanuit de vijf acties personeelsbehoeften inschatten ……….

Als het zo is dat we zoveel zinnige medische en procesinformatie in systemen, dashboards en command centres kunnen presenteren, dan moet het toch ook mogelijk zijn om formules over personeel toe te voegen. Zo moet het mogelijk zijn om naast de cijfers (zonder innovatie) van de eerste sheet toch ook de benodigde personeelscapaciteit in aantallen en kwaliteiten bij de toepassing van nieuwe technologie te laten zien.

…….. en ook vanuit andere innovaties

Dat geldt ook voor de samenwerkingsvormen die op het symposium aan de orde kwamen. Samenwerking doet via een omweg iets aan het personeelstekort; immers bijsturen (verminderen) van groei in zorgvraag = vermindering in groei in zorgverlenersvraag. Van den Oever bepleit in zijn presentatie vernieuwing door samenwerking in de zorg door andere arrangementen: nieuwe ketens, nieuwe governance en nieuwe financiering. Hoe mooi zou het zijn als er in zo’n nieuw scenario ook een prognose wordt opgenomen over nieuwe personeelsbehoefte. 

Kortom

Gommers en de andere topsprekers hebben laten zien dat er veel kan en veel gebeurt.  Belangrijk dat met name Gommers hierin de koppeling heeft gemaakt tussen innovatie en het werkplezier van de zorgprofessional. Als er gehoor wordt gegeven aan de vraag uit de zaal om volgend jaar weer een OMZORGEN symposium te organiseren, dan hoop ik op een presentatie waarin iemand laat zien wat de arbeidsmarktprognoses zijn bij gelijkblijvende zorginrichting en wat er gebeurt met die prognoses bij diverse innovaties.