Onlangs verbood de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de fusie tussen het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht en het Beatrixziekenhuis in Gorinchem. Beide ziekenhuizen vechten deze beslissing aan via de rechter met onder meer een beroep op de beschikbaarheid van zorg. Want zonder fusie kan het Beatrix Ziekenhuis niet voortbestaan.
Eisen en kosten
Veel kleine ziekenhuizen volgen de rechtszaak met argusogen. Zij moeten zich aansluiten bij een naburige grote broer om aan de hoge eisen van de Inspectie te voldoen en de kosten voor continue beschikbaarheid van acute zorg te dekken. Ik denk niet dat deze ziekenhuisfusies noodzakelijk en wenselijk zijn. Een gevaar van ziekenhuisfusies is, dat er stads- of regionale monopolies ontstaan. Deze monopolieposities kunnen mogelijk leiden tot achterover leunen en arrogantie van professionals en leiding. Want deze ziekenhuizen zijn in hun stad of regio ‘too big to fail’.
Ik zie drie oplossingen voor kleine ziekenhuizen die niet mogen of willen fuseren:
- De NZa verhoogt de vergoeding voor kleine ziekenhuizen voor acute zorg op spoedeisende hulp, intensive care en voor andere dienstverlening buiten kantooruren tot een kostendekkend niveau.
- De zorgverzekeraars gebruiken hun inkoopmacht om eenvoudige zorg bij voorkeur in te kopen bij kleinere ziekenhuizen. Deze zijn precies voldoende toegerust om deze zorg te bieden. Ze zijn daarom meestal goedkoper dan grotere ziekenhuizen met meer faciliteiten.
- De kleine ziekenhuizen doen mee aan het ontwikkelen van een gezamenlijke regiovisie, bekrachtigd door de zorgverzekeraars en de patiëntenbeweging. In die visie krijgen zij een rol toebedeeld voor enkele patiëntengroepen. Zo is er in Stockholm een klein ziekenhuis dat uitsluitend patiënten met maag-, darm- en leveraandoeningen behandelt. Ze hebben samenwerkingsafspraken met andere ziekenhuizen voor grote darm- en maagoperaties.
Beschikbaarheid
Ik hoop dat de rechter in de casus Dordrecht/Gorinchem niet alleen kijkt naar de marktmacht van aanbieders, maar ook naar de beschikbaarheid van zorg op het platteland. Kleine ziekenhuizen moeten open kunnen blijven. Dat kan ook zonder fusie.
Dit is een samenvatting van mijn onlangs verschenen column in Zorgvisie, die je hier kan lezen.