Het populaire programma Heel Holland Bakt zou volgens de moderne preventieve inzichten in een hoekje van het TV-scherm gezondheidsinformatie moeten laten zien (calorieën, hoeveelheid zout en het percentage vet en dergelijke). Daarnaast zou het goed zijn als de bakkers af en toe ook een lekkere calorie-arme taart zouden moeten maken.
Preventieve Interventies
Vijf preventieve interventies hadden in het verleden grote effecten op de gezondheid van Nederlanders. Dankzij het bevorderen van hygiënisch gedrag en het aanleggen van waterleiding en riolen ging de sterfte aan besmettelijke ziekten aanzienlijk omlaag. Het alcoholgebruik ging sinds het einde van de 19e eeuw aanzienlijk terug dankzij voorlichting, het verbieden van loonuitbetaling in kroegen en het heffen van accijnzen. De kindersterfte ging terug dankzij de consultatiebureaus gericht op voorlichting, het afschaffen van bakerpraatjes en vaccinaties. Het tabaksgebruik verminderde dankzij voorlichting, vermindering van het aantal verkooppunten en reclame en verhoging van accijnzen. Ten vijfde liep het aantal verkeersdoden terug dankzij veiliger auto’s, veel voorlichting over rijgedrag en veiliger wegen.
Gezondheidseffecten
Op dit moment staan drie interventies hoog op beleidsagenda’s van GGD’en en andere bevorderaars van preventie: 1. Het terugdringen van overgewicht 2. Het terugdringen van het alcoholgebruik en 3. Het verkleinen van het aantal mensen dat nog steeds rookt. Leidend beginsel hierbij is het makkelijker maken van de gezonde keuze. Dat kan door op het moment van een aankoop, het zien van een advertentie of het kijken naar een TV-programma onmiddellijk informatie te tonen over de gezondheidseffecten. Dus niet meer in aparte folders of voorlichtingsprogramma’s. Die informatie moet dan komen van onafhankelijke instanties of door hen zijn goedgekeurd. Een voorbeeld is het werken met menukaarten waarop per gerecht het aantal calorieën is vermeld.
Calorie-arme taart
Het populaire programma Heel Holland Bakt voldoet niet aan deze eis. Getoond wordt bijvoorbeeld een prachtige taart van een van de deelnemers. Dan zou volgens de moderne preventieve inzichten in een klein hoekje van het TV-scherm het aantal calorieën per 100 gram, de hoeveelheid zout en het percentage (on)gesatureerd vet moeten verschijnen. Nog mooier zou het zijn als er af en toe een opdracht wordt gegeven aan de bakkers om een smakelijke calorie-arme taart te maken.
Sociale banketbakkers
Dit pleidooi hield ik tijdens een voordracht in de Openbare Bibliotheek Utrecht op zondagmiddag 2 oktober. Die liep vooruit op de culturele zondag op 30 oktober. Het wachten is in Utrecht op sociale banketbakkers die hun producten voorzien van de hoeveelheid calorieën per 100 gram. Wat mij opviel, was dat ik verrassend veel bijval kreeg van de toehoorders. Voor de duidelijkheid: ik ben geen voedingsfundamentalist. Ik kijk graag naar Heel Holland Bakt. Ik eet ook wel eens taart. En toch wil ik graag een klein hoekje op het scherm voor gezondheidsinformatie.
Preventie Conferentie
Mijn PowerPoint presentatie van deze lezing vind je hier. Ben je geïnteresseerd in preventie? Kom dan donderdag 17 november naar de vijfde Preventie Conferentie in Leiden. Betrokkenen uit de regio Leiden buigen zich in de Stadsgehoorzaal over een vitalere toekomst van hun wijkbewoners, patiënten, werknemers, studenten en leerlingen. Het programma is gevarieerd en deelname is gratis. Voor een gedetailleerd overzicht van het programma en (gratis) aanmelden klik hier.