In de medische wereld worden doorgaans zes aspecten van kwaliteit van zorg onderscheiden. De zorg moet zijn: veilig, persoonsgericht, effectief, doelmatig, tijdig en voor iedereen toegankelijk. Ik pleit ervoor een zevende dimensie toe te voegen: continuïteit.
To Err is Human
In het jaar 1999 benoemde het vermaarde Amerikaanse Institute of Medicine en Nizagara Online zes aspecten van kwaliteit van zorg. Het instituut beschreef dat in het wereldberoemde rapport To Err is Human. Sindsdien kregen deze zes aspecten grote betekenis voor het kwaliteitsbeleid van overheidsinstanties, ziekenhuizen en professionele organisaties in de Verenigde Staten, Nederland en in vele andere landen.
Continuïteit
Toch ontbreekt er één dimensie: continuïteit van zorg. Die is vergeten. Ik kom daarop, omdat uit een recent onderzoek van Philips blijkt dat burgers van landen met samenhangende zorg aanmerkelijk meer vertrouwen hebben in hun gezondheidszorg, dan in landen waar dit niet het geval is. Ik stel daarom voor om continuïteit van zorg als zevende kwaliteitsaspect toe te voegen aan de zes bovengenoemde.
Vier dimensies
Het aspect continuïteit van zorg kent vier dimensies. De eerste betreft de continuïteit-in-persoon. De grote waardering voor Nederlandse huisartsen stoelt hierop: de huisarts heeft een naam. Burgers hebben hun eigen huisarts. De tweede dimensie gaat over continuïteit-in-informatie. Een patiënt mag in Nederland verwachten dat een professional een dossier bijhoudt. En dat bij doorverwijzing informatie hieruit meegaat naar de volgende professional.
Multi Disciplinair Overleg
De derde dimensie heeft te maken met continuïteit-van-behandeling. Een patiënt met een complexe aandoening mag verwachten dat alle betrokken professionals uit bijvoorbeeld eerste en tweede lijn hetzelfde behandeldoel nastreven. In deze dimensie staat het MDO centraal: het Multi Disciplinair Overleg. De vierde en laatste dimensie is de logistieke continuïteit. Tal van ziekenhuizen bieden potentiële kankerpatiënten tegenwoordig sneldiagnostiek aan. Dat is prima. Maar kan de eventuele behandeling daarna binnen een redelijke termijn aanvangen? Als dat zo is, dan is de logistieke continuïteit geborgd.
Zorginnovatie
Onlangs adviseerde ik een huisarts en een fysiotherapeut over het evalueren van een door hen en hun collega’s ontwikkelde zorginnovatie. Deze betrof een orthopedisch programma in de eerste lijn. Bij klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat gaan diagnostiek en eerstelijnsbehandeling verder dan bij gebruikelijke zorg. Patiënten die toch nog worden verwezen naar een orthopeed, komen vrijwel altijd in aanmerking voor een operatie.
Evaluatie
De betrokken professionals wilden meteen evalueren op kosten en patiëntentevredenheid. Mijn advies was om eerst naar de vier continuïteitsdimensies te kijken. Want verbetering daarin vormt de eerste uitkomst van ketenzorg. Verbetert de continuïteit, dan zijn als secundaire uitkomstmaten ook de kosten en tevredenheid mee te nemen. De huisarts en fysiotherapeut namen mijn advies over. Zelfs zij -vol ambitie voor multidisciplinair samenwerken en transmurale zorg- waren de continuïteit van zorg als kwaliteitskenmerk vergeten.
Congres
Op het congres over samenwerking tussen eerste lijn en jeugdteams op 29 september komt het kwaliteitsaspect ‘continuïteit’ uitgebreid aan de orde. Op alle vier de dimensies loopt het continuïteitsaspect spaak tussen beiden. Wil je weten wat oplossingen zijn voor betere continuïteitsborging van zorg bij verwijzing tussen beide domeinen? Wil je in één dag kennis nemen van tal van goede voorbeelden? Schrijf je dan hier in.
Beste Guus,
Je hebt een terecht punt. Ik was er ook mee aan het worstelen, nu ik de invloed van ons multidisciplinair en klanttoegankelijk jeugddossier op ervaren kwaliteit van zorg aan het onderzoeken ben. Maar wat schetst mijn verbazing (en vreugde): de WHO heeft ‘integrated care’ toegevoegd aan deze zes items, waarmee m.i. jouw punt (op papier) opgelost is. Rest alleen nog om dit te integreren in ons aller beeld van kwaliteit van zorg.