Er zijn een aantal afgebakende gebieden op aarde waar mensen significant ouder worden. In deze zogenaamde ‘Blauwe Zones’ deelt de bevolking een specifieke levensstijl en leefomgeving. Wordt Nederland het eerste land dat in zijn geheel een blauwe zone wordt? Of gaat België met de eer strijken?
Zeven goede voorbeelden
Dan Buettner identificeert zeven concentraties van lange levensduur in de wereld: Sicilië en Acciaroli (Italië), de eilanden van Okinawa (Japan), een gemeenschap van mormonen in Loma Linda (Californië), Nicoyaschiereiland (Costa Rica), het eiland Ikaria( Griekenland) en Öland, Zuid-Småland en Noord-Oost-Skåne (Zweden). Hij publiceerde daarover in een zeer leesbaar boek dat in het Nederlands vertaald is (1). Uit de zeven goede voorbeelden haalde hij enkele gemeenschappelijke kenmerken die de zeer lange levensduur verklaren: een stressvrij leven, ook op oudere leeftijd een doel in het leven, gezonde voeding, lichte beweging en een heel hechte gemeenschap.
Healthy Ageing Project
België en Nederland zijn in een sportieve race verwikkeld om als eerste land ter wereld en door mensen zelf ontworpen succesrijke Blauwe Zone te ontwikkelen. Het Healthy Ageing Project doet dat in ons land voor de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Dat gebeurt onder de bezielende leiding van Daan Bultje. Hij en zijn medewerkers trachten de genoemde gemeenschappelijke kenmerken in Noord Nederland te implementeren. Hij presenteerde zijn initiatief op maandag 13 november in een Belgische nascholingsbijeenkomst over nieuwe vormen van preventie. Ondergetekende hield daar een voordracht over de relatie tussen preventie en digitalisering.
Gezonde vetten
In het land van de frieten werd 13 november lachend gereageerd op het Frituur Festival in de stad Groningen. Bultje gaat ervan uit dat mensen gefrituurd eten zoals frieten en snacks nu eenmaal lekker vinden. Hij benaderde tal van snackbars met het verzoek om tijdens het festival gezond te frituren met gezonde vetten. En dan in het vet worteltjes en fruit bakken. Het festival werd een groot succes in Groningen. Het verhaal sloeg natuurlijk goed aan bij de vele Belgen op de nascholingsbijeenkomst in Velm.
Wedstrijd
Later op de avond bleek dat in een Vlaanderen een vergelijkbaar initiatief loopt. Dat draait daar al tien jaar met ongeveer dezelfde activiteiten als bij Healthy Ageing. Vier gemeenten lopen voorop: Haspengouw, Geluwe, Ronse en Aunove. Tussen nu en 2030 starten op zestien andere locaties op het platteland vergelijkbare initiatieven. Jo Robrechts van de zorgketen Triamant is de grote animator van de Vlaamse Blue Zone. Hij en genoemde Bultje kenden elkaar en elkaars Blauwe Zone niet. Een hartelijke en sportieve strijd begon op 13 november: wie heeft de meeste honderdjarigen over tien jaar in zijn man made Blue Zone?
En verder
Ondergetekende loopt met de gedachte rond om in 2018 een congres te organiseren over de Vlaamse en Nederlandse Blauwe zones en die te vergelijken met de zeven van Dan Buettner. Wil je meedenken daarover? Stuur je mij dan een mail op mail@Guusschrijvers.nl? De PowerPoint presentatie van mijn eigen voordracht op 13 november over preventie en digitalisering vind je hier.
(1) Dan Buettner, De blue zones-methode, Kaagman,2013, 336 blz.
Hallo Guus,
Klinkt heel interessant. Zou wel graag mee willen denken. Ben zowel hier in onze wijk als bij de PCOB en KOB bezig met contacten om info te geven over gezond ouder worden. Zou dat wel graag willen uitbreiden en verstevigen. Iets voor de blauwe zone?
Prachtig initiatief. En als we dan ook met ander inzicht kijken naar de snacks en de plaats van consumptie. Wij denken graag mee.
Interessant om hier overna te denken. Een kleine opmerking over de tekst, de gemeenschap in Loma Linda (Californië) zijn geen mormonen maar zevendedagsadventisten, dat is weer een andere stroming. Zie: https://bluezones.com/exploration/loma-linda-california/
Een paar gedachten over blue zones.
U kunt ze gaan vergelijken met de blue zones van Dan, maar misschien is het interessanter om ze te vergelijken met dezelfde initiatieven (kopiëren blue zone concept) die al langer bestaan in de VS; de oorspronkelijke blue zones (Japan, Costa Rica etc) hebben een heel eigen (culturele) geschiedenis, terwijl in de VS ook wordt geëxperimenteerd met transplantatie van een aantal eigenschappen van deze oer- blue zones. Zie de website https://bluezones.com/2012/07/albert-lea-mn-where-are-they-now/
Persoonlijk vind ik het hele concept van blue zones in Nederland een beetje onzin. Het klinkt interessant en wekt aandacht en genereert misschien geld, maar is in feite gewoon ‘positieve gezondheid’.
De echte blue zones kennen (denk ik) factoren die wij missen; met name genetische aanleg. Want waarom worden mensen op het ene Griekse eiland wel erg oud en op een naburig eiland niet, terwijl de leefstijl hetzelfde is? At moet te maken hebben met eeuwenlange opbouw van eigenschappen. Uit de tijd dat men minder reisde/verhuisde en mengde met anderen van verre.
In Japan (Okinawa) zijn veel erg oude mensen, maar de generaties daarna worden minder (gezond) oud, omdat ze de westerse leefstijl overnemen. Ik denk dat met de huidige globalisering een en ander meer gelijk getrokken wordt. Blijft over de genetische aanleg. De verschillen zullen kleiner worden.
Neemt niet weg dat gezonder leven altijd meerwaarde heeft en het leven langer en in langere gezondheid zal kunnen zijn. Armoedebestrijding zal hierop meer effect hebben dan wedstrijdjes blue zone na-apen….
Beste Guus, ik moet eerlijk zeggen dat ik je leuke artikel nu pas lees. Ik blijf graag op de hoogte van de stappen die je op dit terrein gaat zetten. In elk geval kan ik deze conferentie op 3 april 2018 in Groningen van harte aanbevelen: https://www.rug.nl/healthwise/calendar/lustrum-conference
Hartelijke groet, Daan Bultje