Tal van gerenommeerde internationale medische tijdschriften roemen Cuba om zijn geïntegreerde aanpak van gezondheidsproblemen. Het land kent al decennia lang een sterke eerstelijnsgezondheidszorg. Ook besteedt het veel aandacht aan preventie en leefstijladvisering. En dat allemaal tegen geringe kosten en een hoge gemiddelde levensverwachting. Vormt Cuba voor andere Zuid-Amerikaanse landen een wenkend perspectief?
Wereld Congres Integrated Care
Deze vraag stelde ondergetekende tijdens een plenaire sessie op het derde “World Congress of Integrated Care”. Dat vond op 20 en 21 november plaats in Mexico City. Ik kreeg twee antwoorden. Het eerste was een zure: ieder land heeft zijn eigen historische ontwikkeling. Wat in Cuba kan, kan elders niet.
Vasthoudendheid
Het tweede antwoord was genuanceerd. Niet het Cubaanse communisme vormt de verklaring van het succes. Er waren immers ook communistische landen zoals de Sovjet Unie en China met nadruk op aanbod van vooral specialistische geneeskunde binnen en buiten ziekenhuizen. Wel speelt de vasthoudendheid van generaties Cubaanse ministers voor volksgezondheid een grote rol.
Politisering
In tal van Westerse democratieën vormt gezondheidsbeleid een gepolitiseerd onderwerp. Dan gaat de discussie over marktwerking, machtsverdeling tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars, decentralisatie en kostenbeheersing. Er is dan geen sprake van inhoudelijk gezondheidsbeleid. Na afloop van het debat bedankte een enthousiaste, Cubaanse zorgonderzoeker mij voor mijn vraag (zie foto).
De International Foundation of Integrated Care (IFIC) organiseerde het congres in Mexico City. Alle PowerPoint presentaties tref je binnenkort aan op de website van het IFIC.
Barcelona
Noteer je alvast dat het Europese congres over geïntegreerde zorg in Barcelona plaatsvindt van 23 tot en met 25 mei 2016? Klik hier voor meer informatie. De IFIC heeft al 500 aanbiedingen van sprekers ontvangen die in Barcelona willen vertellen over hun onderzoek en innovaties. De ervaring leert, dat er ongeveer tweemaal zoveel bezoekers komen. Dit congres mag je niet missen. Een relativering bij deze reclameboodschap: ik ben voorzitter van het IFIC-bestuur.
Fietsochtend
Mexico City lijkt op Parijs. De stad heeft vele boulevards, een groot park en grote pleinen. Door de weeks is het er een drukte van belang. De brede wegen zijn vaak achtbaans. Op zondagmorgen zijn de meeste boulevards gesloten voor autoverkeer en bussen. Dan zijn wegen open voor racefietsers, gewone fietsers, skaters, rolschaatsers, hardlopers en gewone wandelaars.
Op de ochtend na het Wereldcongres over geïntegreerde zorg nam ik bijgaande foto: lekker fietsen op een van de drukste boulevards van Mexico City. Gemeenten in Nederland zijn sinds de drie decentralisaties verantwoordelijk voor de gezondheid van hun burgers. Wellicht is het een idee dat ook zij op zondagochtend bepaalde wegen openstellen voor lichaamsbeweging en recreatief sporten.
Beste Guus, ben je ooit op Cuba geweest? Ik wel. De kakkerlakken lopen door de huizen van de mensen, vreselijk. Ik ben in de ziekenhuizen geweest, nou ja, wat je ziekenhuis kan noemen, vreselijk, kunnen we ons niet voorstellen. De artsen op Cuba zijn taxi chauffeur omdat ze dan meer verdienen. De eerstelijnszorg, huisartsen, vroegen mij om handschoenen te sturen vanuit Nederland, hadden ze bijna niet. Mijn advies; doe eens een backpacker trektocht door Cuba, niet van hotel naar hotel, maar logeer eens bij de arme mensen aan huis voor 25 dollar per nacht. Dan wil je weer heel snel terug naar Nederland.
Groet,
Wilhelmien.
Een van de successen van de Cubaanse gezondheidszorg heeft te maken met de opbouw van het nationale curriculum van de artsen opleiding. De belangrijkste onderdelen zijn naast curatie, “community based learning”, de focus op preventie en de public health. De studenten lopen vanaf dag één stage bij de huisartsen praktijken in de wijk.
Daar raken ze betrokkenen bij de dagelijkse praktijk en maken ze kennis met de mensen die de huisartsen bezoeken, maar ook bij de screening van infectie ziekten (o.a. dengue) bij huisbezoek. De studenten leren de mensen te zien als een geheel (holistische benadering). Na hun opleiding als arts blijven ze meestal 2 jaar in de huisarts praktijk werken.