Dokter, zuster, wat zou u doen in mijn geval?
Wat zou u doen als u in mijn schoenen stond? Deze vraag krijgen artsen en verpleegkundigen vaak gesteld. Ik vind (vooralsnog) dat een arts of verpleegkundige niet op deze vraag in moet gaan. Maar ik twijfel. Hoe zou jij reageren op onderstaande casussen?
Zedenmeester
Stel dat u mijn dochter was, wat zou u mij dan adviseren? Deze vraag kreeg een verpleegkundige van een patiënt met COPD. Die had een spoedopname achter de rug vanwege een exacerbatie. De verpleegkundige pakte de rol van dochter op en antwoordde: Mijn kinderen zijn jouw kleinkinderen. Die willen hun oma zo lang mogelijk meemaken. Daarom zou ik jou proberen te overtuigen om nu eindelijk eens te stoppen met roken. Voor de patiënt was deze reactie confronterend. Toen ik van deze casus vernam tijdens een onderwijssessie, was mijn eerste reactie: een professional is toch geen zedenmeester?
Levensverlengende behandeling
De vraag: wat zou u doen in mijn geval? en de antwoorden erop, kwam ik in diverse varianten tegen de afgelopen maanden. Dat gebeurde in mijn Masterclassen en trainingen, als overbodige zorg of Shared Decision Making aan de orde was. Ik aarzel over de feedback die ik als docent gaf. De tweede casus die ik tegenkwam betreft artsen die aan een patiënt een levensverlengende behandeling voorschrijven waarvoor zij persoonlijk niet zouden kiezen. Uit een artikel in Medisch Contact van Van Dijk et al uit 2016 blijkt dat dit vaak voorkomt. Moet een arts dit op eigen initiatief kenbaar maken? En als de patiënt vraagt naar hun persoonlijke keuze, moeten zij die dan vertellen? Mijn reactie is (vooralsnog), dat een arts niet op deze vraag moet ingaan. Want die keuze hangt sterk af van persoonlijke omstandigheden. En die omstandigheden zijn ongetwijfeld anders bij de arts, dan bij de patiënt.
Multidisciplinair overleg
Casus nummer 3 is de volgende. Uit een artikel van Van den Berg et al blijkt dat chemokuren vaak te lang worden voortgezet. Meestal bestaat er dan nog maar een kleine kans dat deze het leven van de patiënt verlengt. Maar goed, als een patiënt deze laatste strohalm aangrijpt en er een professionele richtlijn ontbreekt, hoe moet een arts dan reageren? Mijn feedback is, dat dergelijke beslissingen in een multidisciplinair overleg aan de orde horen te komen. Dat verkleint de invloed van de financiële prikkel dat het geven van een chemokuur meer geld oplevert voor een oncoloog dan alleen luisteren en kijken.
Gezamenlijke keuze
In casus 4 vraagt een hoogbejaarde patiënt aan de cardioloog: wat zou u adviseren als u mijn zoon was? Aan de orde zijn drie behandelopties: niets doen, een open hartoperatie of het inbrengen van een nieuwe hartklep via de lies (een TAVI). De cardioloog antwoordt, dat hij het ook niet weet. Dat antwoord creëerde gelijkwaardigheid in de arts-patiëntrelatie. Samen gaan beiden nogmaals de argumenten pro en contra afwegen en komen tot een gezamenlijke keuze. Mijn feedback als docent was aanvankelijk dat dit een juiste reactie is. De groep artsen aan wie ik de training gaf, aarzelde: een arts moet toch te allen tijde een patiënt adviseren?
Jouw mening
Graag ontvang ik feedback van jullie, beste lezers. Ik ben een studeerkamergeleerde die veel heeft gelezen over overbodige zorg en over gedeelde besluitvorming. Ik ben geen medicus practicus, maar een zorgeconoom geïnteresseerd in besluitvorming op microniveau. Wat was jullie reactie toen een patiënt jou vroeg: wat zou u doen in mijn geval?
Masterclass
Ik wil jullie ook graag nog attenderen op de Masterclass voor leidinggevende zorgprofessionals over kwaliteit en financiën van zorg die op 23 maart start. Daarin komen dergelijke grensverleggende casussen ook aan de orde.