Met doelmatigheid is veel winst te boeken. Toch pakken specialisten en ziekenhuizen goede resultaten van doelmatigheidsonderzoek maar langzaam op. Wim Schellekens en ondergetekende doen drie voorstellen om de medisch-specialistische zorg snel nog beter en goedkoper te maken.
Doelmatigheidsonderzoek
De toepassing van doelmatigheidsonderzoek over ziekenhuiszorg tussen 2006 en 2017 heeft 7.500 levensjaren in volledige gezondheid opgeleverd. Het bespaarde 1,1 miljard euro. Was dit onderzoek toegepast in alle ziekenhuizen, dan waren 13.000 levensjaren gewonnen en 4,1 miljard euro bespaard. Deze cijfers maakte onderzoeksbureau SiRM onlangs bekend. Waarom pakken specialisten en hun ziekenhuizen goede resultaten van doelmatigheidsonderzoek zo langzaam op?
In een gesprek met de minister over onze Open Brief hebben wij toegelicht wat de potentiële winst is en hoe je deze kan bereiken. Wij doen drie voorstellen om de medisch-specialistische zorg op korte termijn nog beter en goedkoper te maken:
1. Specialisten en raden van bestuur: Maak langetermijnafspraken met zorgverzekeraars
Bij medisch-specialistische bedrijven en ziekenhuizen bestaat jaarlijks onzekerheid over hun lange termijn omzet. De korte termijn focus belemmert investeringen in doelmatigheid. In lange termijn afspraken kunnen doelstellingen voor kwaliteit en doelmatigheid worden vastgelegd met ondersteuning van aanpak en beloning van bereikte resultaten.
2. Regio’s: Breng in kaart waar kansen voor meer doelmatigheid liggen
In april hebben VWS, zorgverzekeraars, ziekenhuizen en medisch specialisten een hoofdlijnenakkoord voor medisch specialistische zorg gesloten. Dit bepleit onder meer voor het in kaart brengen van de gezondheidssituatie in de regio. Risico is dat dit alleen maar leidt tot lijstjes met voorstellen om het zorgaanbod uit te breiden, bijvoorbeeld via meer professionals in de eerstelijn of ICT-wensen. Dit heet in vakjargon werken met more of the same. Ons voorstel is om direct te beginnen met het inventariseren van doelmatigheidskansen. Ofwel met more with the same. Die inventarisatie kan het beste gebeuren per brede doelgroep. Zoals personen met (een vermoeden op) kanker, patiënten met acute noden, personen met chronische aandoeningen of mensen met hartklachten. Bij kennisinstituten zoals IQ-healthcare en het RIVM zijn goede voorbeelden per vakgebied beschikbaar over inter-dokter/ziekenhuisvariatie. Ook zijn veel er best practices: grote regionale verschillen in diagnostische en therapeutische ingrepen, prachtige voorbeelden van transmurale samenwerking, enzovoorts. Deze voorbeelden blijken ook het werkplezier van artsen en verpleegkundigen te verhogen: ‘Betere zorg is leukere zorg’.
3. Regering: Richt landelijke transformatieprogramma’s in voor het stimuleren van regionale aanpak
Een onderzoeksteam van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) bracht onlangs een evaluatie uit van vier landelijke zorgprogramma’s van VWS en het veld. Het team evalueerde de effectiviteit van de programma’s Sneller Beter (2003-2008), InvoorZorg! (2009-2017), Experiment Regelarme Instellingen (2010-2015) en Waardigheid en Trots (2015-2018). Deze programma’s waren allemaal succesvol. Wij pleiten voor opnieuw een landelijk zorgprogramma van VWS of zorgverzekeraars samen met voorhoederegio’s van huisartsen, verpleegkundigen, specialisten en ziekenhuizen, die doelmatigheid bevorderen. Financiering kan vanuit de transformatiegelden.
Mislukken hoofdlijnenakkoord
Wij beseffen dat deze voorstellen best ingrijpend zijn. Maar als veld en overheid nu niets doen, worden we over vier jaar overspoeld met berichten over een mislukt hoofdlijnenakkoord, niet-beheerste zorgkosten, wachtlijsten, overwerkte specialisten en boze patiënten.
Congres juiste zorg op de juiste plek
De invulling van de hoofdlijnenakkoorden en goede, regionale voorbeelden van substitutie staan ook centraal op het congres op 16 november over de juiste zorg op de juiste plek in Utrecht. Meer informatie over dit congres, de sprekers en het programma vind je hier.
Dit bericht is in aangepaste vorm ook gepubliceerd als blog in Zorgvisie.