Maandag 24 juni viel het Nederlandse 112 nummer uit door een landelijke storing bij de KPN. De landelijke media besteedden er uitgebreid aandacht aan. In een interview in het NOS-radio programma Met het oog op morgen stelde ondergetekende onder meer dat een eigen telefoonnummer om een ambulance op te roepen uitstekend dienst had kunnen doen als terugvaloptie (back-up / plan-B) bij de KPN-storing.
Situatie buitenland
In tal van Europese landen heeft de ambulancemeldkamer een eigen telefoonnummer, bijvoorbeeld 113 in Frankrijk. Daar is deze zorg ook bereikbaar via het nummer 112 voor politie, brandweer én ambulancezorg. In de praktijk benutten burgers en huisartsen dat eigen nummer bij puur medische kwesties, bijvoorbeeld als iemand achter de voordeur getroffen wordt door een beroerte. Het 112 nummer betreft meestal ongevallen en medische incidenten in de openbare ruimte.
Betere voorbereiding noodzakelijk
Er bestaat in Nederland helemaal geen terugvaloptie voor als 112 uitvalt. Mij verraste dat. Want op 17 januari 2017 had Amsterdam een grote stroomstoring waardoor 112 eveneens onbereikbaar was. Ik pleitte toen ook al voor betere voorbereiding op een dergelijke calamiteit. Op 24 juni bleek dat er nog steeds geen plan B bestaat: er werd klungelig geïmproviseerd. Hieronder werk ik mijn opmerking over een eigen ambulancenummer uit.
Storingsrisico aanzienlijk
Eens in de paar maanden vermelden massamedia storingen in de software ondersteuning van grote bedrijven. Van de afgelopen twaalf maanden herinner ik mij grote storingen bij de NS, de ING Bank, bij pinautomaten, een grote luchtvaartmaatschappij en bij diverse internetproviders. Op 17 januari 2017 en 24 juni 2019 was 112 aan de beurt. Die storingen ontstaan omdat de software ondersteuning een relatief nieuwe technologie betreft. Reeds lang bestaande voorzieningen als riolering en waterleiding zijn bedrijfszekerder.
Plan B
Bij de grote bedrijven met softwarestoringen is bovendien sprake van verknoping van diverse netwerken: als de centrale computer (en de back-up systemen) van de KPN uitvalt, heeft direct heel Nederland inclusief 112 daar last van. Kortom, ik verwacht dat 112 ondanks alle goede wil van partijen en stoere woorden van bewindslieden, eens in de twee jaar gedurende een dagdeel uitvalt. Dat betekent dat er een plan B moet liggen dat antwoord geeft op de vraag: wat moet je als burger doen tijdens zo’n storing als er in huis of bij de buren een medisch incident optreedt zoals een beroerte, een hartinfarct of een spontaan opkomende bevalling? Hier volgen vier opties die naast elkaar kunnen bestaan:
1.Creëer een aparte telefoonnummer voor de meldkamer ambulancezorg dat los staat van de software ondersteuning van het 112 nummer door de KPN.
2. Maak het mogelijk om calamiteiten te melden via bijvoorbeeld een beveiligd what’s-appverbinding. Tijdens het uitvallen van het telefoonverkeer op 24 juni jongstleden bleef beeldbellen via Whatsapp mogelijk. Maar het 112-nummer heeft geen terugvaloptie naar (beeld)bellen via Whatsapp voor het geval dat 112 uitvalt.
3. Meld via alert-meldingen dat burgers in geval van medisch nood zich begeven naar de dichtstbijzijnde huisartsenpraktijk, huisartsenpost of Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis. Stationeer daar een ambulancewagen voor vervoer naar een vervolgvoorziening. Maak een aparte alert-meldingen voor alle vormen van spoedeisende medische hulp om professionals te attenderen op nog beschikbare terugvalopties. Deze optie zou het sterfgeval in Breda ten gevolge van de KPN storing op 24 juni hebben voorkomen.
4. Ondersteun de tien meldkamers voor 112 vanuit meerdere nationale softwareproviders en zorg dat die elkaars diensten direct kunnen overnemen. Mij staat hierbij de Londense oplossing voor de geest. Deze stad met tien miljoen inwoners heeft gekozen voor twee identieke, maar gescheiden, ondersteunde meldkamers. De ene op de zuid- en de andere op de noordoever van de Thames. Als een van beide uitvalt (door bijvoorbeeld stroomuitval, plat gaan van de software, een terroristische aanslag, blikseminslag, brand of een aanval van hackers), dan neemt de andere de diensten onmiddellijk over.
Dit zijn mijn vier opties voor een plan B. De eerste drie heb ik genoemd bij Het Oog op Morgen. Aan de vierde kwam ik in het korte interview niet toe.
Draaiboeken terugvalopties
Nederland beschikt thans over draaiboeken voor circa vijftien zogeheten standaardcalamiteiten zoals terroristische aanslagen, ontploffingen van chemische fabrieken, overstromingen, grote branden en aardbevingen. Ik ben er trots op dat deze in de afgelopen twintig jaar zijn ontwikkeld door politie, brandweer en de medische sector. Ik roep de leiding van deze sectoren op om draaiboeken voor terugvalopties te schrijven voor de nieuwe calamiteit: help, 112 is niet te bellen.
Spoedzorgcongres
Op het 20ste nationale spoedzorgcongres op 6 november ga ik graag met congresdeelnemers in discussie over de beste terugval-optie bij een dergelijk calamiteit. Weet jij aanvullende of betere opties dan bovenstaande vier? Laat het mij dan hieronder weten.