Het CPB heeft op 9 juni een rapport uitgebracht over de eigen bijdrage die verpleeghuisbewoners betalen. Het CPB constateert een probleem: vooral de middeninkomens, die jarenlang in een verpleeghuis verblijven, betalen relatief veel eigen bijdragen. Met de laagste inkomens is al rekening gehouden, met de hoogste inkomens ook (er is een maximum aan de eigen bijdrage), maar ja, de middeninkomens die betalen te veel.
Men kan zich afvragen waarom het CPB zoveel energie en een 19 pagina’s lang rapport schrijft over een relatief klein probleem. De meeste bewoners van een verpleeghuis verblijven daar kort. Driekwart van de verpleeghuisbewoners verblijft er korter dan een jaar., 10% verblijft er tussen de 1-3 jaar.
Het CPB stelt nu voor om de overwaarde van het eigen huis al van meet af aan te betrekken bij de vaststelling van de hoogte van de eigen bijdrage. Andere varianten die onderzocht zijn, verkleinen het “probleem” van de middeninkomens niet. Ook al vindt het betrekken van de overwaarde vanaf de opname plaats en de feitelijke afrekening ná het overlijden, lijkt het toch echt ingewikkeld. Wie wordt er nu feitelijk mee geholpen? Is de omvang van het (niet te voospellen) probleem voor een zeer kleine groep wel de sop waard?
De impact van de eigen bijdrage voor verpleeghuis is groot. Het gaat ook om aanzienlijke eigen bijdragen. “Spreiding van risico’s is de beste manier om de impact van eigen bijdragen zoveel mogelijk te beperken”, aldus de CPB-nota. Dat zal ongetwijfeld het geval zijn. Het CPB geeft aan dat met name eigen-huizen-bezitters méér gaan betalen bij opname, maar het risico (bij langdurig verblijf in het verpleeghuis) van zeer veel eigenbijdrage betalen, wordt beter gespreid.
De doorrekeningen van verschillende mogelijkheden zijn allemaal budget-neutraal. Beter lijkt het mij de eigen bijdrage regeling fundamenteel te gaan herzien in het licht van het verder scheiden van wonen en zorg, daarmee van ontwikkelingen in de ouderenzorg. Of bij de algehele belastingherziening over inkomen en vermogen. Dat kan ook.
Auteur van dit artikel is Martien Bouwmans, vice-voorzitter van de Guus Schrijvers Academie
Meer over dit onderwerp op ons congres Ouderenzorg thuis, eerstelijn en corona op 6 november 2020 in Utrecht.