Zeeland heeft twee ziekenhuizen die te klein zijn om zelfstandig voort te bestaan. Ook in andere regio’s komen dergelijke situaties voor. Wat kan je hieraan doen? De gedragseconomie biedt vier scenario’s.
Dertig jaar geleden telde Zeeland tien ziekenhuizen. Nu zijn het er twee: ZorgSaam in Terneuzen en het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (ADRZ) in Goes. De twee ziekenhuizen liggen op een half uur rijden van elkaar. Beiden halen een aantal volumenormen niet en zijn dus te klein om voort te bestaan. Diensten draaien met een kleine medische staf is niet vol te houden.
Doorverwijzen
In Terneuzen werken veel specialisten in deeltijd. Daarnaast hebben ze vaak een aanstelling bij Belgische ziekenhuizen. Zij verwijzen hun patiënten veelal daar naartoe door. In het ADRZ zijn veel specialisten opgeleid op het Erasmus MC te Rotterdam. Omdat ze daar bekend zijn, verwijzen zij patiënten makkelijk daarheen.
Wat te doen?
De afgelopen jaren was er veel onzekerheid over de twee ziekenhuizen. Ze kwamen veel geld te kort. De kwaliteit stond onder druk. Hoe kan je het tij keren? Deze vraag stond begin maart centraal op een symposium in Middelburg. 180 professionals kwamen daar bijeen ter ere van het afscheid van Viazorg-directeur Joost Naafs, die zich jaren heeft bekommerd om de toekomst van de Zeeuwse zorg. Allerlei aanwezigen uit de zorgsector maakten zich zorgen over hun cliënten, die vaak ook grootgebruikers zijn van specialistische zorg. Het symposium stond onder leiding van ondergetekende.
Vier opties
Het Zeeuwse vraagstuk is niet uniek. In alle Nederlandse regio’s komt het voor dat ziekenhuizen en medisch-specialistische bedrijven (msb’s) vanwege hun voortbestaan moeten fuseren en dat groepen specialisten dat niet willen. De gedragseconomie biedt raden van bestuur van ziekenhuizen vier opties om met deze onwillige msb’s om te gaan.
1 Onder druk wordt alles vloeibaar
Het komt voor dat concurrerende medisch-specialistische bedrijven over hun cultuurverschillen en belangentegenstellingen heen stappen, vanwege de economische noodzaak. Dit vereist van raden van bestuur dat zij steeds opnieuw de noodzaak van samengaan benadrukken. In Zeeland gebeurt dit met succes. Diverse maatschappen uit Terneuzense en Goes hebben zich inmiddels verenigd. Een fusie van de medisch-specialistische bedrijven in de ziekenhuizen is echter nog een stap te ver.
2 Trap schoonvegen van boven naar beneden
Het duurde verscheidene jaren voordat de patiëntenzorg in de Domstad van het Academisch Ziekenhuis Utrecht, het Wilhelmina Kinderziekenhuis en de Medische Faculteit Utrecht integreerde. Eerst fuseerden de raden van bestuur bestuurlijk, daarna volgden afdelingen als financiën, ict en personeelszaken. Uiteindelijk werden gezamenlijke divisies van specialisten gecreëerd. Want toen was voor iedereen duidelijk dat terugkeer naar de driedeling niet meer aan de orde was.
In Zeeland moeten eind 2016 onomkeerbare besluiten zijn genomen. Een optie is om te starten met een bestuurlijke fusie van ZorgSaam en ADRZ en met de integratie van ondersteunende diensten.
3 Zorgverzekeraar en geldkraan
CZ is de dominante zorgverzekeraar in Zeeland. CZ zou bij geïntegreerde medisch-specialistische bedrijven meer zorg kunnen inkopen dan toen de msb’s nog zelfstandig waren. Voorwaarde is wel dat er een toekomstgericht medisch beleidsplan van de samengevoegde msb’s ligt. De gedragseconomie leert dat een kleine financiële prikkel voor specialisten en ziekenhuizen een groot effect heeft.
4 Faillissement van de ziekenhuizen
Als de Zeeuwse ziekenhuizen en medisch-specialistische bedrijven dit jaar geen strategische besluiten nemen, is een faillissement het gevolg. Iedereen vreest dit scenario: minister Schippers, CZ, de raden van bestuur, de vakbonden, de patiëntenverenigingen, de gemeentebesturen en ook het provinciebestuur van Zeeland. Alle toelatingscontracten voor specialisten en alle arbeidscontracten staan dan op losse schroeven. Wat dan slechts rest zijn buitenpoliklinieken van ziekenhuizen uit België, Roosendaal en Rotterdam. Wellicht zullen dan enkele nieuwe zbc’s van start gaan.
Geïntegreerde specialistische zorg
Op de bijeenkomst begin maart uitten de aanwezigen de vurige wens om te komen tot geïntegreerde specialistische zorg ten zuiden en ten noorden van de Westerschelde. De Zeeuwse specialisten en raden van bestuur worstelen nu, maar zij kunnen boven komen met behulp van de eerste drie van de bovenstaande opties.
Vorige week kwam het bericht dat het ADRZ onder de holding van het Erasmus MC gaat vallen.ie de onderstaande publicatie op het intranet van het Erasmus MC.
ADRZ wil verder met Erasmus MC
Het bestuur en de Raad van Toezicht van het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (ADRZ) willen verder als zelfstandig ziekenhuis binnen de holding van het Erasmus MC.
Admiraal De Ruyter ZiekenhuisStevige basis
De Raad van Toezicht van het ADRZ heeft deze keuze gemaakt, omdat daarmee een stevige basis wordt gelegd om de kwaliteit, continuïteit, beschikbaarheid en bereikbaarheid van de medisch specialistische zorg in Midden- en Noord-Zeeland te behouden, zo luidt de verklaring.
Zelfstandig
De exacte wijze waarop de inbedding wordt vormgegeven, moet de komende weken in overleg met de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht van het Erasmus MC nader worden bepaald. De adviesorganen van beide ziekenhuizen en de externe toezichthouders NZa en ACM moeten zich er ook nog over uitspreken. De voorkeur gaat uit naar een model waarbij het ADRZ als een BV en dus als zelfstandig ziekenhuis deel gaat uitmaken van de holding van het Erasmus MC.
Samenwerking
Het ADRZ en Erasmus MC werken al geruime tijd toe naar een nauwe samenwerking, die volgens betrokkenen grote voordelen heeft op het gebied van kwalitatief hoogstaande zorg en een gezonde financiële huishouding. Ook de grootste verzekeraar in Zeeland, CZ, is voorstander.
Versterken
Artsen zullen in de nabije toekomst vaker dan voorheen in meer dan één ziekenhuis werken. Dat wordt al geïllustreerd door de samenwerking van het ADRZ met de afdeling Reumatologie van het Erasmus MC. Erasmus MC-reumatologen behandelen in het ADRZ patiënten die eventueel ook snel kunnen worden doorverwezen naar het Erasmus MC.
Bestuursvoorzitter Ernst Kuipers: “Zo versterken we elkaar: expertise door samenwerking. Voor de patiënt geldt: zorg dichtbij huis als het kan en in het Erasmus MC als dat nodig is.”
gepubliceerd: 15 maart 2016