Op 1 januari 2016 is de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (WKKGZ) in werking getreden. De wet geldt voor de zorg, dat wil zeggen de care èn de cure, maar niet voor ondersteuning die wordt geboden op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet. Wat houdt deze wet precies in?
Doel
De WKKGZ beoogt een betere en snelle aanpak van klachten, een intern meldsysteem van incidenten voor zorgverleners, een sterkere positie voor de cliënt en uitbreiding van de meldplicht van calamiteiten voor zorgaanbieders. De wet stimuleert openheid van zorgaanbieders over incidenten en calamiteiten die hebben plaatsgevonden in de zorgverlening. Incidenten zijn fouten of onbedoelde gebeurtenissen tijdens de zorgverlening. Incidenten met zeer ernstige gevolgen zijn calamiteiten. Doel is het verbeteren van de patiëntveiligheid. Daarvoor wordt van instellingen en zorgverleners een toetsbare en open attitude verwacht.
Incidenten
Elke zorgaanbieder moet een systeem voor het intern melden van incidenten in de zorgverlening hebben. Van de medewerkers wordt gevraagd om incidenten te melden. Zij moeten dit kunnen doen zonder vrees dat de melding zal worden gebruikt door hun werkgever, collega of door buitenstaanders. Het gaat erom veilig te kunnen melden, opdat de kwaliteit van zorg binnen de eigen organisatie wordt verbeterd. In de luchtvaart zegt men “Je bent een held, als je het meldt”. Want van een melding leert men. Is dit echt 100% veilig-melden? Nee, dat is het niet. De WKKGZ maakt ‘namelijk één uitzondering: voor bewijs in een strafrechtelijke procedure. Als het Openbaar Ministerie op geen enkele andere wijze strafrechtelijk bewijs zou kunnen vergaren, mogen gegevens van het intern-meldsysteem worden gebruikt. Maar dan gaat het in de regel om ernstige zaken. Dood door schuld, zwaar lichamelijk letsel door schuld, een euthanasie die niet aan de regels voldeed. Men denkt dan al gauw aan calamiteiten en die zijn sowieso meldingsplichtig.
Recht op informatie
Dan zijn er nog wat nieuwe regels in de WKKGZ, Zo moet een incident met merkbare gevolgen voor de patiënt met hem worden besproken. Hem moet worden verteld wat de mogelijkheden zijn om de gevolgen van het incident weg te nemen of te beperken. Aard, toedracht en tijdstip van het incident moeten worden vastgelegd in het patiëntendossier met naam en toenaam van de zorgverleners die erbij waren. Een zorgaanbieder moet dit meteen na het incident doen.
Calamiteiten
Heeft een incident de dood of een ernstige schade van de patiënt tot gevolg, een zogenoemde calamiteit, dan moet de zorgaanbieder dat melden bij de Inspectie. Op basis van de melding zal de Inspectie aan de zorgaanbieder in kwestie vragen om zelf nader onderzoek te doen naar de calamiteit en daar lessen uit te trekken. De resultaten van het onderzoek en de geleerde lessen moeten worden teruggekoppeld aan de Inspectie. Krijgt de Inspectie geen terugkoppeling of is deze van onvoldoende kwaliteit, dan zal de Inspectie en/of de minister optreden en maatregelen nemen.
Congres
Op het congres ‘Patiëntenrecht in ontwikkeling’ op 11 april 2018 in Utrecht vertellen Marjan Euser en Mandy Lagendijk van WoonZorgcentra Haaglanden over hun praktijkervaringen met de WKKGZ. Naast de WKKGZ komen tal van andere actuele onderwerpen rond de rechtspositie van patiënten aan bod. Het congres bestaat uit korte voordrachten, parallelsessies en flitspresentaties. De dagelijkse praktijk is hierbij leidend. Deze opzet maakt de dag ook interessant voor niet-juristen. Het uitgebreide programma, de sprekers en het inschrijfformulier vind je hier.
Met dank aan gezondheidsjurist Monique Biesaart voor haar inhoudelijke bijdrage aan dit bericht.