Keuzehulpen leiden tot meer kennis van patiënten over de behandelopties en de risico’s daarbij. Er worden meer besluiten genomen die aansluiten bij de wensen van hen. Deze bevindingen komen naar voren in een artikel( 1) van een Canadese onderzoeksgroep in het Journal of the American Medical Asspciation (JAMA). De groep vatte de resultaten van 105 experimenten (preciezer gezegd Randomized Clinical Trials) met Shared Decision Making samen.
Participatie
Enkele andere bevindingen zijn de volgende. Keuzehulpen met kwantitatieve informatie zorgen ervoor dat patiënten de gunstige effecten en de risico’s van de behandelopties realistischer inschatten. Verder leiden keuzehulpen tot minder conflicten met artsen over de uitgevoerde behandelingen. Daarnaast krijgen patiënten minder het gevoel dat zijn onvoldoende geïnformeerd zijn en neemt de participatie in de besluitvorming toe.
Langer consult
Keuzehulpen leidden bij de 105 Randomized Clinical Trials niet tot minder angsten en sombere gevoelens over de toekomst na de behandeling en evenmin tot slechtere gezondheidsuitkomsten na behandeling. Bij gebruik van keuzehulp duurt een consult 7,5% langer. Het gemiddelde van de consultduur in de onderzochte experimenten nam toe van 21 minuten naar 24 minuten.
Meer onderzoek
De Canadese onderzoekers identificeren vijf aspecten van Shared Decision Making waarover nog onvoldoende studies zijn verricht. Het betreft de effecten op het vertrouwen van de patiënt in de arts (1), de gekozen opties met en zonder keuzehulp (2), de kosten van de gekozen opties ten opzichte van de reguliere opties (3) en de therapietrouw bij de gekozen opties (4). Bij die laatste gaat het bijvoorbeeld om therapietrouw bij het gebruiken van medicatie en het volgen van de leefstijl die bij de gekozen optie hoort. Tenslotte zijn er onvoldoende studies verricht naar het ontstaan van spijt bij patiënten die na verloop van tijd toch eigenlijk een andere optie wilden (5).
Soorten keuzehulpen
Een Amerikaans-Nederlandse onderzoeksgroep geeft in hetzelfde nummer van de JAMA commentaar (2) op het hier besproken artikel. Zij onderschrijven de conclusies: die bleken ook uit andere overzichtsstudies. Zij onderscheiden twee soorten keuzehulpen: die voor gebruik tijdens het consult. Deze heten ook wel conversatiehulp en de keuzehulp tijdens het consult (within-encounter-decision-aids).
Samen beslissen?
Daarnaast bestaan er keuzehulpen die niet getest zijn op bruikbaarheid tijdens het consult. Dat zijn de meeste van de 105 uitgeteste keuzehulpen. De onderzoeksgroep waarschuwt dat kennisvermeerdering dankzij een keuzehulp niet per definitie wil zeggen dat het het Samen Beslissen bevordert. Zeker niet als de keuzehulp gebruikt is buiten het consult. Slechts tien van de 105 genoemde trials keek naar het effect van keuzehulpen tijdens de ontmoeting van arts en patiënt.
Gebruik in de spreekkamer
Zelf voeg ik hieraan toe dat het raadzaam is om bij een nieuwe keuzehulp aan te geven hoeveel minuten het consult langer duurde bij het testen in de spreekkamer. Het gebruik in de spreekkamer lijkt effectiever dan online beschikbaar stellen, uitdelen in de wachtkamer of meegeven na afloop van het consult.
De patiënt aan het roer
Al deze informatie van de invloed van patiënten op besluitvorming in de spreekkamer en nog veel meer komt aan de orde op het congres de Patiënt aan het Roer, dat de Guus Schrijvers Academie 12 april 2019 organiseert samen met de koepel van cliëntenraden, LSR. Meer informatie over dit congres, het programma en de sprekers vind je hier.
- Stacey D, F Légaré, KB lewis, Patient Decision Aids to Engage Adults in Treatment or Screening Decisions, JAMA (2017),Volume 318,Number7 657-658
- Montori VM, M Kunneman, JP Brito, Shared decision making and improving health care: the answer is not in,JAMA August15,2017 Volume318,Number7 617-618