De belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget ‘Per Saldo’, heeft een meerjarenplan met tien speerpunten ontwikkeld (Zelfbewust kiezen). Hierbij staat de individuele, integrale hulpvraag centraal. Een van die speerpunten gaat over uniforme wet- en regelgeving voor de verschillende zorgwetten in de langdurige zorg. Ook de Nationale ombudsman maakt zich druk over de knelpunten rond de toegang tot de (langdurige) zorg. In een recent verschenen rapport signaleert hij een aantal knelpunten en geeft meerdere concrete oplossingen hiervoor.
Toegang zorg in gevaar
Er zijn veel klachten en signalen van burgers over de toegang tot zorg. Daarom heeft de Nationale Ombudsman onderzoek hiernaar gedaan. De uitkomsten staan in het in mei 2018 verschenen rapport ‘Zorgen voor burgers’. Uit dit rapport blijkt dat het veel mensen niet of nauwelijks lukt om de zorg of ondersteuning die zij nodig hebben zelf te regelen. De problemen zijn zo ernstig dat zorgbehoevende burgers buiten de boot dreigen te vallen. Volgens ombudsman Reinier van Zutphen sluit het zorgsysteem en de zorgwetten niet goed aan bij wat mensen aan zorg nodig hebben.
Uniformiteit ontbreekt
Op bladzijde 33 verwijst het Ombudsmanrapport naar het Tienpuntenplan van Per Saldo. Hierin staat dat de Wlz, Wmo, Jeugdwet en Zorgverzekeringswet ieder eigen wettelijke regels, beleid, werkwijzen en procedures kennen. Dit maakt de uitvoering vaak onduidelijk, zeker als van meerdere regelingen gebruik moet worden gemaakt of een overstap gemaakt moet worden. Daarnaast gaan volgens Per Saldo de meeste pgb-verstrekkers vooral uit van wantrouwen in plaats van vertrouwen, wat resulteert in nog meer regelgeving. Hierdoor wordt het voor budgethouders/vertegenwoordigers, maar ook verstrekkers, steeds ingewikkelder om op een juiste manier met een pgb te werken.
Knelpunten
Volgens de Nationale Ombudsman zijn er de volgende knelpunten:
- Er is veel onduidelijkheid bij de aanvraag: Een duidelijk aanspreekpunt ontbreekt, er is sprake van afwentelgedrag van gemeenten van Wmo naar Wlz en mensen worden van het kastje naar de muur gestuurd.
- Er is onvoldoende inspraak en ondersteuning: bijna geen mogelijkheid voor eigen inbreng en onafhankelijke cliëntenondersteuning ontbreekt vaak.
- De deskundigheid bij de professionals is onvoldoende: domein-overstijgende expertise ontbreekt en professionals zijn onvoldoende slagvaardig.
- Continuïteit in zorg ontbreekt: Bij overstap naar de Wlz is er sprake van minder zorg en een hogere bijdrage. Bij overgang naar volwassenheid wordt de hulp onderbroken. Kinderen kunnen moeilijk overgaan van Jeugdwet naar Wlz en de pgb-regelingen in de verschillende zorgwetten verschillen.
- Er is veel bureaucratische rompslomp: Je moet lang wachten op een (her)indicatie, er is sprake van overbodige herindicaties, er zijn problemen bij verhuizing naar een andere gemeente en er zijn teveel formulieren.
Oplossingen
De Nationale Ombudsman komt ook met een aantal oplossingen/aanbevelingen:
- Werk integraal en multidisciplinair en verwijs burgers ‘warm’ door.
- Zet de uitvoering centraal en investeer in scholing en methodiekontwikkeling; maak moeilijke gevallen bespreekbaar, escaleer indien nodig en leer ervan.
- Zorg voor een overbruggingsbudget in situaties waarin het niet direct duidelijk is welke zorgwet of financiering van toepassing is.
Eenvoudige regelgeving
Per Saldo wil in haar Tienpuntenplan terug naar eenvoud in werkwijze en regelgeving. Dit willen ze bereiken met behulp van een overkoepelende kaderwet met basisregels voor alle zorgwetten (Wlz, Wmo, Jeugdwet en Zvw). Aanvullende regels kunnen vervolgens per zorgwet worden uitgesplitst. De nadere invulling van die regels wordt overgelaten aan de overheid, zorgkantoren, gemeenten en zorgverzekeraars. Op deze manier blijft de decentralisatie in stand, maar bereik je meer uniformiteit en daarmee duidelijkheid voor de budgethouder. Hierdoor is het ook mogelijk om het Integraal pgb (Ipgb) en het Integraal gezinsgebonden budget (Iggb) over de domeinen en wetten heen toe te passen.
Studiedag
Volgens het rapport van de ombudsman kan men verbeteringen met name tot brengen door creatief te zijn, over muren heen te kijken, samen te werken, zorg met elkaar te verbinden en te leren van ‘good practices’. Deze zienswijze sluit naadloos aan bij de doelstellingen van de studiedag over een betere toegankelijkheid van de langdurige zorg. Deze vindt plaats op 13 juni 2019 in Utrecht. De volgende vragen worden beantwoord die dag: Hoe stel je de zorgvraag in de langdurige zorg centraal in plaats van wet- en regelgeving? Hoe kun je de vier wetten die langdurige zorg bekostigen beter op elkaar afstemmen? En welke goede voorbeelden en initiatieven zijn er op dit gebied? Er zijn plenaire voordrachten, parallelsessies, flitspresentaties en workshops.
Meer informatie
Aline Molenaar, directeur van Per Saldo is een van de sprekers. Zij beantwoord de vraag: Hoe maken we het pgb toekomstbestendig in de vier zorgwetten? Wil je meer weten over de studiedag op 13 juni? Kijk dan voor het programma, alle sprekers en het inschrijfformulier op de informatiepagina van de Guus Schrijvers Academie.