Preventieakkoord: Hoe verleid je mensen tot het maken van gezonde keuzes?
De alcoholbranche dankt een aanzienlijk deel van haar omzet aan riskant alcoholgebruik blijkt uit Engels onderzoek. Wat gaat de politiek doen aan het overmatig alcoholgebruik in het Nationaal preventieakkoord dat binnenkort verschijnt? Blijft het alleen bij goede voornemens? Of komt er bijvoorbeeld een wet die minimum prijzen instelt voor alcohol in supermarkten, sportkantines, slijterijen en kroegen?
Preventieakkoord
In het nieuwe Nationale Preventieakkoord wordt waarschijnlijk veel aandacht besteed aan gezonde voeding, meer bewegen en stressreductie. Dat juich ik toe, natuurlijk. Maar wat gebeurt er met twee leefstijlen die de gezondheid ernstig kunnen beperken: alcoholgebruik en roken? Politici weten dat aanpak daarvan niet goed ligt bij een aanzienlijk deel van het electoraat, dus lopen ze daar vaak met een grote boog omheen.
Zware drinkers
Uit Engels onderzoek blijkt dat je twee soorten drinkers hebt. Een relatief kleine groep zware drinkers (25%) die ruim twee derde (68%) van de alcoholconsumptie voor zijn rekening neemt en een grote groep zogenaamde ‘gezelligheidsdrinkers’ die de rest opdrinkt. Rond 1830 was het alcoholgebruik in ons land op zijn hoogtepunt. Daarna werden het veel minder, mede door de invoering van een drankwet. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw loopt het drankgebruik weer op door de toenemende welvaart en veranderende waarden en normen.
Gezondheidsrisico’s
De laatste jaren daalt het alcoholgebruik gelukkig weer enigszins, maar nog steeds telt Nederland een groot aantal mensen die overmatig drinken: in 2017 dronk 9,2 procent van de 18-plussers overmatig alcohol (meer dan 21 glazen alcohol per week). Alcohol kost de maatschappij veel geld en het brengt forse gezondheidsrisico’s met zich mee.
Stuntaanbiedingen aanpakken
In een concept-versie van het preventieakkoord blijkt dat staatssecretaris Blokhuis wat wil gaan doen aan stuntaanbiedingen op alcohol. Prima! Overmatig drinken komt het meest voor bij jongvolwassenen onder de dertig. Deze groep heeft gemiddeld gezien minder geld te besteden dan ouderen, dus lijkt dit een effectieve maatregel. Nu maar hopen dat het kabinet dit ook vast gaat legt in wet- en regelgeving. Het ministerie schrijft in het concept dat ‘alle betrokken partijen elkaar kunnen aanspreken op deze afspraken.’ Dat belooft vooralsnog weinig goeds.
Roken
Ook roken blijft een groot gezondheidsprobleem. Nog steeds rookte in 2017 bijna een kwart van de bevolking (23,1 procent; 17,2 procent rookte dagelijks). Daarom wil ik dat stoppen met roken weer betaald gaat worden uit de Zorgverzekeringswet. Daarnaast ben ik een voorstander van om de tabaksaccijnzen te verhogen. Verder helpt het als zorgprofessionals het rook- of alcoholgedrag en andere leefstijlkeuzes regelmatig aan de orde stellen in medisch consulten. Ik heb in dit kader al eens geschreven over het Ierse programma Making Every Contact Count (elk consult telt) waarbij artsen en verpleegkundigen ingeschakeld worden voor preventieve interventies.
BTW verhoging
Het Nationale Preventieakkoord zal de vraag moeten beantwoorden hoe je een omgeving creëert die mensen verleidt tot het maken van gezonde keuzes. Dat is niet eenvoudig. Een ding is wel duidelijk: het verhogen van de btw op groente en fruit draagt daar zeker niet aan bij.