Moeten patiënten lokaal net zoveel macht krijgen als in Brazilië?
Sinds kort sturen regionale en lokale raden in Brazilië zorg en welzijn aan. In die raden zitten vertegenwoordigers van patiënten en cliënten (50% van de zetels), werknemers (25%) en het management (25%). De gemeenten reiken de financiële kaders aan waarbinnen de bestedingen gedurende een jaar moeten blijven. Deze kennis deed ik op tijdens het derde wereldcongres over ketenzorg, op 20 en 21 november in Mexico City. Ik ben een van de initiatiefnemers om te komen tot dergelijke congressen.
Consensus en co-creatie
Sinds het congres houden die Braziliaanse raden mij bezig. Ze ontstonden na grote wetswijzigingen in het recente verleden. In Nederlandse verhoudingen: de Brazilianen voegden hun Zorgverzekeringswet, de Wmo en de Wet Langdurige zorg samen. De lokale raden die daarna in Brazilië een wettelijke basis kregen, moeten de consensus en de co-creatie van alle partijen in zorg en welzijn stimuleren.
Expertise
De regering vreesde dat gemeenten niet voldoende expertise zouden hebben om welzijn en zorg aan te sturen. Zij stellen alleen financiële kaders vast en zitten niet in de raden. De managers kregen een minderheid van 25% van de zetels. Hiermee wilde de regering hoge directie-salarissen, bureaucratie en te ambitieuze projecten vermijden.
Alle ruimte
De werknemers beslissen mee voor 25%. Door deze participatie hoopte de regering de vakbonden wind uit de zeilen te nemen. Ondernemingsraden kent men niet in Brazilië, maar werknemers mogen dus wel mee besturen. De regering geeft patiënten en cliënten alle ruimte bij de aansturing van lokaal welzijn en lokale zorg. Die maken dan wel vuile handen en besturen mee als grootste partij met 50% van de zetels. Maar zij kunnen niet hun mening doordrukken, omdat ze geen meerderheid hebben in de raden.
Nederland
Ik pleit er niet voor dat Nederland het model van Brazilië overneemt. Want wij hebben een andere historie. Aan de andere kant: als gemeenten alleen maar voortborduren op het verleden en alleen maar de WMO-raden en cliëntenraden samenvoegen, dan hebben zij een afslag gemist. De drie decentralisaties in Nederland zijn bedoeld om zorg en welzijn dichterbij de bevolking te brengen. Tot nu toe mag de patiëntenbeweging alleen maar hun mening geven op gemeentelijke beleidsvoornemens of achteraf zeggen wat zij ervan vindt. Het zou toch mogelijk moeten worden, dat patiëntenorganisaties medezeggenschap krijgen. Hier heel ver vandaan bestaat een bestuurlijk patiëntenparadijs die dat heeft verwezenlijkt. Het heet Brazilië. Ben jij het eens met mijn visie?