In 2018 telde Nederland 3,2 miljoen 65-plussers. Dat zijn er 4,3 miljoen in 2030. Dat is een grote toename. Want de na-oorlogse geboortegolf stroomt in de komende tien jaar de ouderenzorg in. Deze cijfers betekenen dat in 2030 40% meer wijkverpleegkundigen nodig zijn dan in 2018. Dit getal presenteerde Guus Schrijvers op 29 januari tijdens een voordracht bij de Adviescommissie Ouderenbeleid van de Gemeente Utrecht. Hij combineerde data van het CBS, de NZA, het Zorginstituut Nederland, de GGD Utrecht, het RIVM en de Gemeente Utrecht. De verantwoording daarvan staat vermeld in de Power Point presentatie die Schrijvers op 29 januari gebruikte.
21000 meer plaatsen nodig in verzorgings- en verpleeghuizen
In 2018 woonde 3,8 procent van de 65-plussers in een verpleeg- of verzorgingshuis. Gelet op het toenemend aantal 65-plussers betekent dit dat er 21.000 extra plaatsen in verzorgings- of verpleeghuizen in 2030 nodig zijn ondanks beleid gericht op zo lang mogelijk thuis wonen.
Wachtlijsten voor intramurale opname nemen toe
Op 1 december 2019 stonden 16.711 personen op een wachtlijst voor opname in een verzorgingshuis of verpleeghuis. De wachtenden ontvingen wel enige thuiszorg. Op 1 januari bedroeg hun aantal 12.776. Het aantal van 16.711 bedraagt 13 procent van de totale capaciteit aan intramurale plaatsen voor ouderenzorg in Nederland. Onder dit aantal vallen 9.200 wachtenden met dementie en 5317 met ernstige somatische aandoeningen. De gemiddelde wachttijd bedroeg 5 maanden en 6 dagen op 1 december 2019.
Ook overige zorg neemt toe bij het ouder worden
Van de verzekerden in Nederland is 19% ouder dan 65 jaar. Van de Zorgverzekeringswet in 2016 komt 48% bestedingen voor rekening van ouderen. Voor de bestedingen van de Wet Langdurige Zorg is dit 58 procent. Vrijwel alle ouderen maken gebruik van huisartsenzorg en farmaceutische zorg, en meer dan 60% gebruikt medisch specialistische zorg.
Te weinig woningen voor Utrechtse ouderen
De helft van de 65-plussers in Utrecht (52 procent) wil graag wonen in een specifieke bejaardenwoning: traploos bereikbaar, met een alarmknop in geval van nood en met huis-, slaap- en badkamer gelijkvloers. De ouderwetse aanleunwoningen zijn populair in Utrecht: 69 procent ziet zich daar graag wonen.
Betekenis voor het beleid
Tijdens en na mijn inleiding ontstond een debat onder de vijftig aanwezige Gemeenteraadsleden, leden van ouderenbonden, medewerkers van de genoemde adviescommissie en andere aanwezigen. Nieuw voor mij waren de volgende punten:
- Er bestond grote bereidheid om te verhuizen uit een te grote koop- of huurwoning naar een kleinere, specifieke bejaardenwoning.
- Grote kritiek bestond op de gemeente Utrecht die te weinig ouderenwoningen bouwt, verbouwt of verhuurt aan 75-plussers.
- Het imago van verpleeghuizen verbetert sinds begin 2019. Men wil er weer wonen na de financiële impuls van de regering voor kwaliteitsverbetering. Wellicht heeft dit ertoe geleid dat de wachtlijst over 2019 zo is toegenomen.
- Mijn suggestie aan de gemeente Utrecht, Zorgkantoor Utrecht en Zorgverzekeraar Zilveren Kruis om een samenhangende beleidsnota voor de periode 2020 – 2030 uit te brengen over wonen en zorg van 75-plussers werd breed ondersteund.
Congres agenda
Op het congres Toegang tot de (ouderen)zorg komen lokale en regionale initiatieven aan de orde om wachtlijstproblematiek en het tekort aan ouderenwoningen aan te pakken. Dit congres vindt plaats op 16 april in Utrecht. Voor meer informatie en inschrijven klik je hier.
Deze blog verscheen medio februari in het vakblad Zorgvisie.
Dat de thuiszorg zal ontploffen is met het huidige beleid wel duidelijk. Zolang de marktwerking een hoofdrol blijft spelen ligt onbetaalbaar voor de deur. Als men ouderenwoningen/ aanleunwoningen bouwt, en snel, krijgen we een trippel slag n.l., een krasse knarren hof vermindert de zorg- de eenzaamheid en er komen veel gedateerde woningen, dus goedkopere woningen, beschikbaar voor de jeugd. Ten 3de houden we de jeugd binnen handbereik en zo houden we de mantelzorger ook in de buurt. We hebben een probleem n.l. dat het bouwen van bejaardenwoningen/huizen in mindering gebracht wordt van het verkregen bouwcontingent. Hier zal dus ook verandering in moeten komen. Als we het voorgaande overeind krijgen lossen veel ouderen het tekort aan zorgpersoneel en vereenzaming op.