Guus Schrijvers

Welcome to Guus Schrijvers

Wijziging WGBO: Samen Beslissen wordt de norm

In juli 2018 heeft de regering een voorstel naar de Tweede Kamer gestuurd om de Wet op de Geneeskundige Behandelingen Overeenkomst (WGBO) te wijzigen. Zij stelt voor om het ‘Samen Beslissen’ van patiënt en professional over diagnostiek en behandeling verplicht te stellen. Een vakterm hiervoor is ‘Shared Decision Making’. Hieronder licht ik het wijzigingsvoorstel toe.

Artikel 7:448 in het voorstel regelt het samen beslissen. De wijzigingen staan cursief :

  1. De hulpverlener licht de patiënt op duidelijke wijze, en desgevraagd schriftelijk in over het voorgenomen onderzoek en de voorgestelde behandeling en over de ontwikkelingen omtrent het onderzoek, de behandeling en de gezondheidstoestand van de patiënt. De hulpverlener licht een patiënt die de leeftijd van twaalf jaren nog niet heeft bereikt op zodanige wijze in als past bij zijn bevattingsvermogen.

2. Bij het uitvoeren van de in lid 1 neergelegde verplichting laat de hulpverlener zich leiden door hetgeen de patiënt redelijkerwijze dient te weten ten aanzien van:

a. de aard en het doel van het voorgenomen onderzoek, de voorgestelde behandeling of de uit te voeren verrichtingen;

b. de te verwachten gevolgen en risico’s voor de gezondheid van de patiënt bij het voorgenomen onderzoek, de voorgestelde behandeling, de uit te voeren verrichtingen en bij niet behandeling;

c. andere mogelijke methoden van onderzoek en behandelingen al dan niet uitgevoerd door andere hulpverleners;

d. de staat van en de vooruitzichten met betrekking tot diens gezondheid voor wat betreft het terrein van de mogelijke methoden van onderzoek of behandelingen;

e. de termijn waarop de mogelijke methoden van onderzoek of behandelingen kunnen worden uitgevoerd en de verwachte tijdsduur ervan;

3. De hulpverlener stelt zich tijdens het overleg op de hoogte van de situatie en behoeften van de patiënt, nodigt de patiënt uit om vragen te stellen en verstrekt desgevraagd schriftelijk of elektronisch informatie over het in lid 2 bepaalde.

Vragen

Op 8 oktober 2018 kwam het voorstel aan de orde in de Vaste Kamercommissie voor de Volksgezondheid. Die ontving het met in stemming. De volgende vragen kwamen naar voren:

  • VVD fractie: Wordt hierop bijvoorbeeld toegezien door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)?
  • CDA fractie: Op welke wijze wordt geborgd dat hulpverleners voldoende tijd en ruimte hebben en nemen om de verschillende mogelijkheden te bespreken en vragen van de patiënt te beantwoorden?
  • SP-fractie: Hoe wordt gegarandeerd dat de verplichte onderwerpen niet verworden tot een afvinklijstje en dat de administratieve lasten niet worden verhoogd voor de hulpverlener?

Wanneer het voorstel in de Tweede Kamer aan de orde komt, is nog niet bekend. Als je dat wilt weten, kan je dit volgen via deze website.

Kritiek op wetsvoorstel

Tot zover de feiten over het wetsvoorstel. Hieronder geef ik het commentaar weer van de Amsterdamse hoogleraar gezondheidsrecht Legemaate. Ik baseer mij hierbij op zijn recente artikel (1) over het wijzigingsvoorstel. Allereerst merkt Legemaate op dat voor Samen Beslissen meer nodig is dan een wetswijziging. Het gaat vooral om attitude, professionaliteit en gedragsverandering. Hij is wel blij met het wijzigingsvoorstel, omdat de nieuwe tekst beter aansluit op ontwikkelingen in het veld. In de oude tekst staan niet de wensen van de patiënt centraal, maar is het advies van de hulpverlener leidend.

Inventarisatie normen en waarden

Voor Legemaate had het voorstel wel een tandje scherper gekund. Hij (en ik met hem) mist in de tekst de inventarisatie van normen en waarden bij de patiënt, die zo centraal staat bij het Samen Beslissen. Ook ben ik het eens met hem dat de hulpverlener hoort na te gaan of de patiënt de verstrekte informatie heeft begrepen. Dat had in een nieuw punt aan de orde kunnen komen.

Digitale keuzehulpen

Mijn eigen laatste punt is dat het wijzigingsvoorstel niet rept over het werken met digitale keuzehulpen oftewel consultkaarten, waarin diverse behandelopties of medicijnen worden vergeleken op effectiviteit, bijwerkingen en risico’s op lange termijn. Dergelijke consultkaarten verkleinen de kans op het aanbieden van overbodige, niet-effectieve zorg door professionals.

De patiënt aan het roer!?

12 april vindt in Utrecht het congres ‘De patiënt aan het Roer!?’ plaats, dat de GSA samen met het LSR organiseren. Het LSR is het landelijk Steunpunt voor medezeggenschap in de zorg. De voorstellen tot wijziging van de WGBO en de Wet Medezeggenschap Cliëntenraden in de Zorg (WMCZ) worden hier uitgebreid belicht. Daarnaast komen tal van andere patiëntenonderwerpen aan de orde.

Programma

Ben jij kwaliteitsmedewerker, klachtenfunctionaris, gezondheidsjurist, cliëntvertegenwoordiger, zorginkoper of op andere wijze betrokken bij patient empowerment? Klik dan hier, bekijk het programma, schrijf je in en doe op 12 april nieuwe kennis(sen). Op het congres is veel gelegenheid om vragen te stellen en te bespreken wat de veranderingen zijn in jouw werkomgeving ten gevolge van bovengenoemde wetswijzigingen en andere maatschappelijke ontwikkelingen. Tot 12 april!

1) legemaate J, Aanpassingen van de WGBO, Tijdschrift voor Gezondheidsrecht 2018 (42) 6, doi: 10.5553/TvGR/016508742018042006003