In de afgelopen jaren krompen algemene ziekenhuizen in Nederland: minder dagbehandelingen, minder polikliniek bezoeken, minder opnamen en minder verpleegdagen. Als deze krimp doorzet, kan de Nederlandse specialistische zorg over enkele jaren met minder ziekenhuizen af.
Cijfers
Het aantal eerste polikliniek bezoeken neemt af. Dit daalde voor alle ziekenhuizen van 10 miljoen in 2011 naar 8 miljoen in 2015. Dezelfde trend is ook te zien bij het aantal dagbehandelingen. Dit daalde van 2 miljoen in 2012 naar 1,3 miljoen in 2015. Het totaal aantal opnamen daalde van 1,433 miljoen in 2013 naar 1,379 miljoen in 2015. Het totaal aantal verpleegdagen ging sinds 2010 omlaag met 4,5% per jaar: van 7,7 miljoen in 2010 naar 6,1 miljoen in 2015. Dit komt mede door het korter worden van de gemiddelde ligduur: van 7,3 dagen in 2003 naar 5,5 dagen in 2015. Al deze cijfers zijn afkomstig uit één en dezelfde bron: het voorlopige brancherapport 2016 van de Vereniging Nederlandse Ziekenhuizen.
Kostbare apparatuur
Als deze krimp zich voortzet, kan de Nederlandse specialistische zorg over enkele jaren met aanzienlijk minder ziekenhuizen af. Zeker als deze zich inzetten voor een betere benutting van de capaciteit van dure apparaten voor diagnostiek (CT-scanners) en therapie (protonenbestralers; robotoperaties).
Interventie
In de toekomst komen Nederlanders naar een ziekenhuis voor een interventie, niet om uit te zieken en te herstellen; niet voor bewaking van het ziektebeloop. Dat kan in de toekomst meer dan nu dankzij meer zorg dichtbij huis en zorg-op-afstand via telemonitoring en andere vormen van digitale zorg. Onderzoeksbureaus geven aan dat ook na de genoemde krimp nog steeds een groot deel van de specialistische zorg kan verdwijnen uit de algemene ziekenhuizen. Ik besprak hun rapporten al eerder.
Anticiperen op krimp
Al deze informatie kwam aan de orde tijdens een openbare nascholingsbijeenkomst van de Rotary Club van Heerenveen over de kosten van de zorg. Die vond plaats in Oranjewoud op 28 februari. Vele specialisten, huisartsen en andere professionals alsmede tal van Rotaryleden namen deel aan de nascholing. Aan de orde kwam de vraag hoe ziekenhuizen op deze krimp moeten anticiperen. Ondergetekende was een van de vier docenten. Ik sprak namens Zorgbelang Fryslân waar ik één dag per week werk sinds 2011.
Samenwerken
Mijn advies was het gezamenlijk maken van lange termijn plannen door ziekenhuis, medisch specialistisch bedrijf, zorgverzekeraar en patiëntenorganisatie. Een koude sanering van ziekenhuizen die gepaard gaat met een strijd om de krimpende markt wees ik af. Het moet mogelijk zijn dat alle bestaande locaties van ziekenhuizen enige specialistische zorg blijven bieden, mits er goede data-uitwisseling via het internet van bijvoorbeeld röntgenfoto’s en laboratoriumuitslagen mogelijk is.
Preventie
Ik zie in de toekomst ziekenhuisnetwerken ontstaan zonder dat deze echt fuseren laat staan zich concentreren op één locatie. Tijdens de nascholing op 28 februari waren docenten en deelnemers zich bewust dat meer nadruk op preventie het gebruik van specialistische zorg verder kan verlagen. Mijn PowerPoint-presentatie in Heerenveen tref je hier aan.
Congres
Op 19 mei organiseer ik samen met voormalig hoofdinspecteur IGZ Wim Schellekens een congres over de relatie medisch specialistisch bedrijf en ziekenhuisbestuur. Ongetwijfeld komt dan ook bovenstaande krimp aan de orde. Want besturen bij groei is altijd gemakkelijker dan bij krimp. Het congres vindt op 19 mei 2017 plaats in Congrescentrum de ReeHorst te Ede. Wilt u meer informatie? Bekijk dan de uitgebreide congresbrochure op de informatiepagina.