Guus Schrijvers

Op 31 juli stierf Henk van Stel, zorgonderzoeker van het eerste uur. Hij overleed op 51 jarige leeftijd aan een hartstilstand tijdens een vakantie in Bretagne in het bijzijn van zijn vrouw en twee zonen.

Op 9 augustus vond een rouwdienst plaats in Baarn. Honderden familieleden, vrienden, mede-sporters en collega’s zijn aanwezig. En ook een intens verdrietig gezin.

Zo’n dertig jaar geleden kwam Henk de Faculteit der Geneeskunde te Utrecht binnen. Hij studeerde nog medische biologie en volgde bij mij (pas begonnen als hoogleraar) een bijvak over volksgezondheid. Dat was opmerkelijk. De meeste medisch biologen interesseren zich voor het leven op moleculair niveau. Zo niet Henk: het milieu, klimaat, de kwaliteit van leven en de samenleving hadden bij student Van Stel grote belangstelling. En ook toen al wilde hij die vage begrippen exact meten en definiëren.

Een paar jaar later promoveerde hij op ketenzorg voor Astma patiënten die hij evalueerde met Kwaliteit van leven-vragenlijsten. Henk had in die jaren zelf last van Astma-aanvallen. Door daarop te promoveren bij Astmacentrum Heideheuvel wist hij van zijn verlies zijn winst te maken. Ook een kenmerk van Henk.

Zijn proefschrift legde de basis voor zijn verdere carrière. Al zijn werk zou gaan over ketenzorg en kwaliteit van leven. De dissertatie legde ook een basis voor dit werk in geheel Nederland. Hij was een van de eerste onderzoekers in Nederland op dat terrein. Weer later werd Henk voorzitter van de Nederlandse Vereniging van onderzoekers van kwaliteit van leven. Hij kwam van die landelijke vergaderingen steeds terug met nieuwe bevindingen. Bij vrijwel alle mensen keert de kwaliteit van leven terug na een vreselijke levensgebeurtenis, was zijn hoopvolle stelling.

Henk had een keer een ongeluk met zijn fiets. Belandde in een herstellingsoord. Guus, nu weet ik precies hoe tijdelijk verblijf in een verpleeghuis wel en niet werkt. Hij bleef positief.

Henk interesseerde zich al die jaren voor kwaliteit van leven voor alle typen van patiënten, mensen op de Intensive Care, met chronische aandoeningen en op de Spoedeisende Hulpafdelingen. Hij studeerde zelf ook bij: hij werd epidemioloog en ook implementatie-onderzoeker. Binnenkort promoveert zijn laatste onderzoeker op het onderwerp Kwaliteit van zorg tijdens de zwangeschap en de bevalling.

Wat ons als collega’s opviel, was zijn enthousiasme en volharding. De acute zorg leverde twee proefschriften op, ook al was er altijd geldgebrek. Hij won vaak de lange discussies. Ik wist dat Henk en zijn echtgenote de sport schermen beoefenden. Als ik in een discussie Touché riep, verscheen er een brede grijns op Henks gezicht en veranderden wij van onderwerp.

Zijn grootste project, ik mag wel zeggen zijn levenswerk, vormde een nieuwe vorm van werken binnen de jeugdgezondheidszorg. Samen met verpleegkundige dr. Ingrid Staal introduceerde hij de SPARK-vragenlijst en – methode. De afkorting staat voor: Signaleren van Problemen en Analyse van Risico’s bij opvoeding en ontwikkeling van Kinderen. Hij was daarmee al vijftien jaar bezig. De ontwikkeling startte in Henks geliefde Zeeland, waar hij werd geboren. De SPARK wordt thans overal in Nederland geïmplementeerd. Zijn agenda voor het najaar stond vol afspraken daarover.

Het lukt mij niet om aan dit overlijden een positieve draai te geven. Misschien had Henk zelf dat wel gekund.