De zorgkloof wordt groter in 2016

Volgens de plannen die de regering op Prinsjesdag bekend heeft gemaakt, mogen de netto-zorgkosten in 2016 3,6% stijgen. Dat is meer dan de groei van het nationaal inkomen. Toch zal dat bij ongewijzigd beleid kwaliteitsverlies en een grotere werkdruk bij zorgprofessionals opleveren. Dat heeft te maken met een aantal ontwikkelingen, zoals de grote groei van het aantal kankerpatiënten, de vergrijzing, de loonstijging in de publieke sector en het verzachten van de gevolgen van de drie decentralisaties.

Kostenverhogende ontwikkelingen
De totale zorgkosten zullen in 2016 circa  67,8 miljard euro bedragen(dat is exclusief de eigen bijdragen van burgers). Dat is 12% van wat wij met z’n allen verdienen in Nederland. Als de zorgkosten volgend jaar met 3,6% mogen stijgen, zal dat een aantal ontwikkelingen in de zorg moeten compenseren. Ten eerste is er de groei en vergrijzing van de bevolking. Het effect hiervan op de zorgkosten bedroeg in het verleden circa 1, 2%. Ten tweede is er de algemene loonstijging van 5% voor de publieke sector die de komende jaren door gaat werken in de kosten. De zorgsector is nu eenmaal heel arbeidsintensief.

Decentralisaties
Daarnaast is er extra geld nodig voor dure geneesmiddelen en nieuwe apparaten, zoals  protonenbestralers. Ten vierde neemt het aantal patiënten met chronische aandoeningen en kanker toe. Zo stijgt het aantal kankerpatiënten jaarlijks met 4%. En tenslotte is er geld nodig om de drie decentralisaties in de zorgsector minder ingrijpend te maken. Zo is er budget nodig voor meer wijkverpleegkundigen en om de gaten te dichten in de jeugdzorg.

Werkdruk
Kortom, als de plannen van Prinsjesdag ongewijzigd blijven, wordt de zorgkloof in 2016 groter. Die zorgkloof is het verschil tussen de begrote kosten en de kosten die nodig zijn om de hierboven genoemde ontwikkelingen zonder kwaliteitsverlies en verhoging van de werkdruk van professionals te compenseren.

Situatie Engeland
Engeland kampt met hetzelfde probleem als Nederland. Ook daar wordt de zorgkloof groter. Het Lagerhuis laat daar een gezaghebbende instantie uitrekenen hoeveel de bestedingen voor de NHS zouden moeten bedragen gelet op de trendmatige ontwikkelingen die ik hierboven schets. Het verschil tussen dat bedrag en de in werkelijkheid toegestane bestedingen zijn een groot issue bij de jaarlijkse behandeling van de zorgbegroting en ook bij de afgelopen verkiezingen.

Berekenen zorgkloof
In Nederland zijn twee instanties die gezamenlijk kunnen berekenen hoeveel wijder de zorgkloof in 2016 wordt. Dat zijn het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) en het Centraal Planbureau (CPB). Beiden zijn overheidsinstanties. Die kunnen het niet maken om op eigen houtje deze berekeningen uit te voeren.

Het zou de Tweede kamer sieren als zij de regering verzoekt om de ontwikkeling van de zorgkloof voor 2016 en later te berekenen. Een commissie van wetenschappers zou dan moeten checken of alle vooronderstellingen bij zo’n berekening voldoende onderbouwd zijn. Op basis van deze cijfers kan regering en parlement dan beleid maken dat rekening houdt met alle relevante ontwikkelingen in de zorg.

Congres Financiële Toegang Langdurige Zorg
Op het congres Financiële Toegang tot de Langdurige Zorg op 30 september in Zeist komt de zorgkloof terug tijdens mijn openingslezing. Wil jij ook naar dit congres? Schrijf je dan in via het online inschrijfformulier. Je kan de congresbrochure hier downloaden.