Guus Schrijvers

Zorgverzekeraars hebben direct invloed op het functioneren van het sociaal domein via bekostiging van wijkverpleegkundigen, het verblijf in de eerste lijn en via geriatrische revalidatie. Indirect hebben zij invloed als eigenaar van zorgkantoren die de Wet Langdurige Zorg uitvoeren. Hieronder schets ik drie actuele ontwikkelingen waarbij zorgverzekeraars en sociaal domein als partners zouden kunnen gaan samenwerken de komende tijd.

Over deze partnerrol spreekt de voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland op 29 september 2017. Hij heet André Rouvoet. In een vorig leven was hij minister voor Jeugd en Gezin namens de ChristenUnie. Hij opent met zijn voordracht het congres Samenwerking wijk- en jeugdteams met eerstelijn. Hieronder volgen enkele feitelijke ontwikkelingen in de drie eerder genoemde dossiers. Ik ben benieuwd hoe Rouvoet en de congresgangers op 29 september hierover denken.

Rol wijkverpleegkundige

De Zorgverzekeringswet betaalt wijkverpleegkundigen. Die zijn bedoeld als verbinding tussen eerste lijn en sociaal team. Het beste is als zij vanuit hetzelfde gebouw werken als de huisartsen en sociaal werkers van het sociale team. Dan zijn de lijnen het kortste. Dan schuift de wijkverpleegkundige gemakkelijke aan bij het huisartsenteam én bij het sociale team.

Andere werkelijkheid

In de praktijk bestaat deze ideale situatie zelden. Veelal hebben huisartsen te maken met tal van verschillende wijkverpleegkundigen, die bij diverse thuiszorgorganisaties werken. Die thuiszorgorganisaties krijgen vaak hun opdrachten rechtstreeks uit ziekenhuizen vanwege post-ontslagzorg. Huisartsen en praktijkondersteuners komen er dan pas later bij. Verder zouden wijkverpleegkundigen taken van huisartsen kunnen overnemen, zoals huisbezoek van mensen met een ernstige chronische aandoening. Ook dat komt nog weinig voor. Wat is het oordeel van sociaal teams, huisartsen en zorgverzekeraars over taken en positie van wijkverpleegkundigen op de lange termijn?

Eerstelijnsverblijf

Het tweede dossier betreft het Eerstelijnsverblijf (ELV), waar mensen tijdelijk kunnen herstellen na een ziekenhuisopname. Dat gaat op kosten van de Zorgverzekeringswet. Er is steeds meer behoefte aan dergelijke opvang. Ook komt het geregeld voor dat het thuis, tijdelijk, niet meer gaat. Van oudsher hebben zorgorganisaties veel ervaring met kortdurende opnames, logeeropnames of spoedopnames. Termen die je in dit kader ook wel tegenkomt zijn: zorghotel, wijkziekenboeg, respijtzorg en mantelzorghotel.

Vangnet

Door tijdelijke ELV-opvang kunnen mensen uiteindelijk langer thuis wonen. Want de zekerheid dat bij plotselinge verergering van de aandoening EWLV als vangnet fungeert, motiveert mantelzorgers om langer te blijven zorgen. De ELV’s voorzien in een grote behoefte. Hun omvang neemt toe. Nu er meer geld is voor langdurige zorg, moet dat dan naar ELV’s en naar wijkverpleegkundigen? Of moeten dat geld naar verpleeghuizen waar nogal eens mensen terecht komen omdat die tijdelijke opvang tekort schiet of omdat er te weinig wijkverpleegkundigen zijn?

Geriatrische revalidatie

Het derde dossier heet deftig: geriatrische revalidatie. Deze wordt betaald uit een van de duurste ziekenhuis-DBC’s: de Zorgverzekeringswet. Veelal gaat het om mensen die zes tot negen maanden revalideren na een beroerte. Van die maanden verblijven zij meestal de eerste dagen in een ziekenhuis, dan enige weken fulltime in een revalidatiecentrum of verpleeghuis. Daarna volgt een langere periode van dagbehandeling en geleidelijke overgang naar eerste lijn en sociaal team.

Continuïteit

Tegenwoordig ligt het accent bij geriatrische revalidatie op zo vroeg mogelijk naar huis. Soms is de overgang rechtstreeks van het ziekenhuis naar eerste lijn en sociaal domein. Sinds jaar en dag neemt de ligduur van CVA-patiënten in revalidatiecentra af. Hulde hiervoor. Maar schiet de continuïteit van zorg dan niet te kort? Bestaat er een overdracht van fysiotherapeuten in het ziekenhuis, naar revalidatiecentrum en eerste lijn? Wat is de toekomst van geriatrische revalidatie volgens zorgverzekeraars, revalidatiecentra, sociaal domein en eerste lijn?

Congres

Op het congres Samenwerking wijk- en jeugdteams met eerstelijn komen deze drie dossiers aan de orde. Rouvoet spreekt erover. In workshops komen goede voorbeelden naar voren van wijkverpleegkundigen in Lelystad, Leeuwarden en Rotterdam. Zij werken tegelijk in de eerste lijn én in het sociale domein. Wil jij kennis hierover opdoen op 29 september? Wil jij je eigen ervaringen inbrengen en je eigen oordelen toetsen aan die van collega’s, sprekers en onderzoekers? Lees dan  hier de congresbrochure en schrijf je in.