Bij veel netwerken voor geïntegreerde zorg is het afleggen van verantwoordelijkheid naar buiten toe onvoldoende geregeld. Deze mededeling deed prof. Dr. Mirella Minkman op vrijdag 10 maart tijdens haar oratie in Tilburg. Zij is hoogleraar Innovatie van organisatie en governance van integrale zorg.
Patiënt centraal
Mirella Minkman is van mening dat mensen die voor langere tijd behoefte hebben aan zorg dikwijls vragen hebben die verder reiken dan de zorg. Ze zijn gebaat bij een brede blik. Wie zijn ze? Wat hebben ze nodig om zich goed te voelen? Wat vinden ze belangrijk? Niet de ziekte of beperking is leidend, maar het vraagstuk van deze persoon en wat hij belangrijk vindt in zijn leven. Natuurlijk speelt de ziekte of beperking daarin een rol, maar er is meer.
Inventarisatie
Eind 2016 inventariseerde Minkman samen met collega Anne Deelen welke samenwerkingsverbanden er bestaan voor het aanbieden van samenhangende zorg. De twee onderzoekers telden 449 verbanden verdeeld over 12 doelgroepen: dementie, CVA, Parkinson, palliatieve zorg, palliatieve thuiszorg, autisme, chronische pijn, reuma, Integrale vroeghulp, niet aangeboren hersenletsel, Multiple Sclerose en acute zorg.
Spanningsvelden
In deze netwerken onderkent Minkman zes spanningsvelden: autonomie versus gezamenlijkheid; professioneel belang versus cliëntenbelang; wantrouwen versus vertrouwen; onzekere financiering versus rendement; waarden van eigen organisatie versus gezamenlijke warden; behoud van inkomsten en macht versus verlies daarvan.
Weinig monitoring
Of de samenwerking -meestal gericht op samenhang en continuïteit van zorg- functioneert wordt binnen de netwerken weinig kwantitatief en kwalitatief gemonitord. De meeste netwerken (70%) zijn positief over hun toekomst. Velen breidden uit met meer deelnemers en meer activiteiten. Het commitment aan het samenwerkingsverband is bij 46% van de partners (zeer) hoog en bij 54% redelijk of laag.
Onvoldoende betrokken
Op de vraag wiens belangen voorop staan antwoordde 65,9% van de 449 verbanden dat dit het cliëntenbelang is. Toch geeft 31% van de verbanden aan dat cliënten te weinig worden betrokken in plannen en afwegingen. Gevraagd naar de methoden om cliënten bij het beleid te betrekken antwoordde 24,4% dat ze geen methoden hanteren. Anderen gaven aan dit te doen via professionals (44,4%), via vragenlijsten en interviews (26,7%) en via digitaal reageren 14,8%).
Tevredenheid patiënt
De samenwerkingsverbanden leggen verantwoording af over het bereiken van doelen en professionele kwaliteit. Slechts 31% doet dat ook over patiëntensatisfactie. Een derde legt verantwoording af aan zorgverzekeraars. Van de verbanden werkt 14% met een Raad van Toezicht.
Verontrust
Tot zover de oratie van Minkman die te vinden is op internet. Verontrust door de onderzoeksresultaten heb ik de governance eisen die ondergetekende enige tijd geleden stelde aan Verloskundige Samenwerkings Verbanden boven tafel gehaald. Een bericht hierover vind je hier.