Tien tips voor samenwerking eerste lijn en sociale wijkteams

Stop met pilots. Het is al lang bewezen dat samenwerking tussen zorg en welzijn de kwaliteit van leven van burgers verhoogt en kosten verlaagt. Dit is een van de 57 tips die sprekers gezamenlijk aanreikten aan de 125 deelnemers van het congres Samenwerking van eerstelijnszorg en sociale wijk- en jeugdteams. Dat vond op 4 oktober plaats in Utrecht. Bij de afsluiting van het congres kwamen de 57 tips (drie per spreker) terug en nam het plenaire gezelschap ze nog eens door. Bovenstaande tip van plenaire inleider Henry de Boer riep enige weerstand op: Soms is het nodig iets een pilot te noemen. Want daardoor krijg je steun van aarzelende partners.

Hieronder volgt een opsomming van negen andere tips die ik nieuw en interessant vond. De congresdeelnemers kregen alle 57 suggesties mee naar huis:

• Tip 2: Objectieve gezondheid en subjectief welzijn zijn innig met elkaar verbonden maar meten verschillende dingen. Deze tip gaf plenaire inleider Jaap van der Stel. Met behulp van bijgaand schema onderscheidde hij vier typen burgers. Bij de afsluiting kwam de vraag naar voren hoe dit schema zich verhoudt tot het spinnenweb van positieve gezondheid van Huber. De hoop was dat je beide schema’s in elkaar kunt schuiven.

• Tip 3: Politieke bestuurders houden van hapklare brokken en van zichtbaarheid. Deze tip gaf Martin Hagen, directeur van de Transitie Autoriteit Jeugd. Aan het einde van de congresdag kwam aan de orde of professionals moeten meegaan met de trend dat lokale politici graag zichtbaar willen zijn en zich willen profileren. Ja, was de reactie, laten we dat maar doen.

• Tip 4: Betrokkenen zijn positief over jeugdhulp bij de huisarts: er zijn veel inspirerende succesverhalen. Tijdens het congres bleek herhaalde malen dat de POH Jeugd en de POH GGz (en niet de huisarts zelf) de gesprekspartners zijn van de wijk- en jeugdteams. Wel kijkt de huisarts mee. Onderzoekers Marike Serra uit Noord Nederland en Karin Visser uit Amsterdam, brachten overtuigend goede voorbeelden van deze jeugdhulp naar voren.

• Tip 5: We hebben professional nodig die handelen vanuit een gezamenlijke visie en systemen die ons hierbij ondersteunen. Deze tip kwam naar voren in prachtige goede voorbeelden uit Utrecht en Oss over samenwerking tussen geestelijke gezondheidszorg, eerste lijn en sociale wijk- en jeugdteams. Bij de afsluiting kwam na een debat de mening naar voren dat een visie kort moet zijn, inspirerend en richting gevend. Een visie kan bijvoorbeeld zijn: In 2028 hebben alle bewoners in mijn wijk een bloeiend of veerkrachtig leven.

• Tip 6: Arrangeer overleg over gezamenlijke inkoopvoorwaarden van gemeenten en zorgverzekeraars voor 2020 voor het medische- en het sociale domein. Dit is nodig, omdat bezuinigingen in het ene domein onmiddellijk gevolgen heeft voor het andere domein. Bij de afsluiting van het congres viel op dat de eerste lijn veel geld erbij krijgt, maar het sociale domein niet. Deze tip werd gegeven in de sessie van Martien Bouwmans en ondergetekende over regionale samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars.

• Tip 7: Werk samen in één e-communicatietool. Deze tip kwam van huisarts Jaap ten Velde van de Integrale Ouderenzorg Drenthe. In de slotbijeenkomst kwam de vraag naar voren of die tool al ergens functioneert. Deelnemers wisten dat niet. Weet een van de lezers van dit bericht het antwoord op deze vraag?

• Tip 8: Leefstijlcoaches: maak jezelf zichtbaar in het netwerk. Deze tip kwam van de ontwerper van de functie leefstijlcoach. Dat is Madelon Johannesma. Ik schreef hierover al eerder een bericht. De vraag is hoe deze coaches zich een plaats verwerven in de eerste lijn en het sociale wijkteam. Of gaan deze coaches werken bij de GGD, zonder contact met wijkteams en eerste lijn?

• Tip 9: Luister naar groepen van professionals en patiënten als je wilt achterhalen wat de beste betaaltitel is. Deze tip kwam van onderzoeker Sam Pless uit Vlaanderen, waar een nieuwe manier van bekostiging wordt ontworpen: populatie gebonden betaling, kwaliteit belonend en geen betaling per verrichting. De nieuwe bekostiging wordt opgezet in overleg met tal van focusgroepen.

• Tip 10: Gedragsactivatie kan laagdrempelig aangeboden worden. In het Radboud UMC, een derdelijns centrum, blijkt gedragsactivatie bij depressieve patiënten even goed te werken als het toedienen van antidepressiva, aldus therapeut Katelijne Robbertz. Maar de activatie (meer bewegen, je bed uitkomen, iets leuks doen) kan even goed in de eerste lijn of bij het sociale wijkteam plaatsvinden. Tijdens het slotdebat van het congres kwam naar voren dat vele taken van gespecialiseerde zorg en ondersteuning over te hevelen zijn naar eerste lijn en wijk- en jeugdteam.