Woonstudenten veraangenamen leven ouderen in zorgcentrum

In Deventer staat het woon- en zorgcentrum Humanitas. Er wonen zo’n 190 ouderen. Sinds twee jaar wonen er zes studenten in het centrum. Zij hoeven hiervoor niets te betalen. Als tegenprestatie verwacht de leiding van het huis dat de studenten zich gedragen als een goede buur: behulpzaam zijn en bereid tot een praatje, maar verder ook een eigen leven leidend.

Samenleven

De bewoners van het woon- en zorgcentrum hebben een Zorgzwaartepakket van ZZP-4 of hoger. Dat zijn mensen die vroeger met moeite in een verzorgingshuis verbleven en meestal in een verpleeghuis woonden. De leiding van centrum bestaat uit Gea Sijpkes (bestuurder van het centrum) en Dirk Metselaar (manager onroerend goed en voorzieningen). Bij het uitwerken van het woonstudenten-idee lieten zij zich leiden door gedachten die binnen het Humanistisch Verbond leven en door sociaal wetenschappelijke theorieën over samenleven in een wijk.

Eigen invulling

De studenten wonen verspreid over het huis en niet op een kluitje bij elkaar. Ze hebben geen precieze omschrijving van te leveren tegenprestaties laat staan afvinklijstjes over uitgevoerde activiteiten. Dirk en Gea lieten hen zelf hun rol als goede buur uitvinden. Begin 2017 is de invulling grosso modo als volgt:

• Alle studenten helpen bij het gebruik van mobiele telefoons, iPads en laptops. Soms houdt dat het intoetsen van teksten of het indrukken van buttons in, als de kleine motoriek van de bewoner dat niet meer toestaat. Vaak betreft het ook het resetten van een programma als er een verkeerde toets is ingetoetst. Na een paar maanden wisten veel bewoners de weg naar hun handige jonge buren te vinden.
• Eens per week zijn de studenten bij toerbeurt gastheer of -vrouw bij de avondmaaltijd. Dat is een broodmaaltijd, die klaar gezet wordt door betaalde medewerkers van het centrum. De student maakt een praatje, helpt met het openmaken van een verpakking, loopt rond en geeft aandacht. Kortom, ze dragen bij aan gezelligheid en brengen gesprekken op gang.
• Een van de studenten is in de tuin van het centrum een sla-kwekerij begonnen. Hij heeft via persoonlijke relaties een verouderde zeecontainer op de kop getikt. Daarin kweekt hij nu sla, als milieuvriendelijk project voor zijn eigen HBO-opleiding. Het hele woon- en zorgcentrum neemt nu verse sla af bij hem. Overdag maken bewoners een wandeling naar de container en genieten van het enthousiasme van de jongen. Een film over de woonstudenten tref je hier aan.

Geen zorgverleners

Op maandag 16 januari sprak ik de leiding van het Centrum. Gea en Dirk benadrukten dat zij bewust geen verpleegkundige of (para)medische studenten hebben uitgenodigd om in het huis te komen wonen. De woonstudenten zijn er niet om zorg te verlenen en het is geen stageplaats voor aanstaande zorgverleners. Beiden waardeerden de woonstudenten om de reuring die zij veroorzaken bij de bewoners. Er wordt volop gepraat over hen. Er wordt gesproken over hun vorderingen in hun studie, hun vriendschappen en hun relaties. Er valt dus tegenwoordig heel wat te beleven in centrum Humanitas.

Andere activiteiten

Naast de woonstudenten ontwikkelt de leiding ook andere activiteiten om de wereld naar binnen te halen. Zo is er een treinclub opgericht. Die laat miniatuurtreintjes rijden over een groot emplacement dat in het zorgcentrum staat opgebouwd. Op woensdagmiddag komen vaders en zoontjes ermee spelen. Bewoners komen aanschuifelen en genieten mee. Het centrum ontfermt zich overdag ook over enkele personen met verstandelijke beperkingen die begeleid wonen in flats achter het centrum. Hen spreekt de prikkelarme rust van het centrum aan. Zij voeren, als zij daartoe in staat zijn, eenvoudige taakjes uit.

Goed leven

Op 16 januari hield ik een nieuwjaarstoespraak voor medewerkers, raad van toezicht en externe relaties van Zorgcentrum Humanitas. Ik plaatste het belang van woonstudenten in een zorgcentrum in een theoretisch kader. Daarbij gebruikt ik de omschrijving van een goed leven uit het boek van de Engelse filosofen Robert en Edward Kidelsky. Zij  onderscheiden zeven basisbehoeften voor de mens: gezondheid, geborgenheid, respect, persoonlijkheid, harmonie met de natuur, vriendschap en vrije tijd. Het is de opdracht voor leidinggevenden in zorgcentra bewoners niet te zien als objecten van zorg, zoals planten en huisdieren dat vaak zijn. Het zijn partners en buren met meer behoeften dan alleen zorg voor de gezondheid. Mijn PowerPoint-presentatie tref je hier aan.

Masterclass

Op 23 maart start ik samen met Wim Schellekens een elfdaagse Masterclass waar ook de ouderenzorg aan bod komt. Meer informatie over deze Masterclass tref je hier aan.