Zorg bepaalt stembusuitslag in Engeland. Volgt Nederland?

De gezondheidszorg is voor de Engelse kiezers belangrijker dan de economische groei en de immigratie van niet-Westerse allochtonen. Tal van verkiezingspeilingen geven dat aan. Op 7 mei kiezen de Engelsen een nieuw Lagerhuis. Bij de laatste verkiezingen in 2010, speelde de National Health Service (NHS) geen rol van betekenis. De NHS functioneerde prima volgens tal van enquêtes. Wat is er veranderd? En welke lessen kan Nederland hieruit trekken?

Toenemende vraag
Sinds de komst van een conservatieve regering in 2010  is het budget van de NHS bevroren. Kostengroei is niet toegestaan, terwijl de vraag naar zorg wel jaarlijks toeneemt vanwege veroudering en toenemende technische mogelijkheden. Als dat in de komende jaren zo doorgaat, heeft de Engelse zorg een onderfinanciering van 30 miljard pond. Dit bedrag komt steeds aan de orde in de verkiezingsstrijd die thans in alle hevigheid woedt in Engeland. Het bevroren budget leidde in het afgelopen jaar ertoe, dat wachttijden voor de poliklinieken en voor electieve ingrepen opliepen. Ook raakten de Spoedeisende Hulpafdelingen overvol, werd de motivatie van professionals ondermijnd en raakten meer zorgaanbieders in de rode cijfers.

Al deze informatie kwam ik tegen in een overzichtsartikel in The Lancet  op de website van dit gezaghebbende weekblad en tijdens een recent congres over ketenzorg in Schotland. Verder bestaat er grote woede binnen de Labour Party over de invoering in 2012 van marktwerking en de privatisering van de zorg. Als Labour na 7 mei aan de macht komt, draait deze partij beiden weer terug.

Verkiezingsbeloften Labour en Conservatives
De conservatieve partij belooft dat de Engelsen in 2020 twaalf uur per dag toegang tot huisartsen hebben, ook in het weekeinde. Zij trekken per jaar 250 miljoen pond uit voor versterking van de eerste lijn. Ze willen geen strijd om de NHS en vertragen de invoering van marktwerking. Zij staan weer groei toe aan het NHS-budget en hopen door zorginnovatie 2 tot 3% groei per jaar te realiseren. Hiervoor trekken de conservatives een speciaal tranformatiebudget uit van 200 miljoen pond. Dat zou de onderfinanciering van 30 miljard pond verhelpen.

De Labour Party trekt de oprichting van de NHS naar zich toe en is trots op haar Lord Beveridge, die de NHS in 1948 realiseerde. Zoals gezegd, wil zij de marktwerking terugdraaien. Deze partij legt haar prioriteiten bij de eerste lijn en de geestelijke gezondheidszorg. Ook wil zij volledige integratie van zorg en maatschappelijke ondersteuning: van health services en social services. In Manchester loopt thans een experiment daarmee. Behalve de twee genoemde partijen doen nog zes andere partijen mee aan de verkiezingen. Zij hebben standpunten die op die van de Conservatives en de Social-democrats lijken. Hiervoor verwijs ik naar het genoemde artikel in The Lancet.

Lessen voor Nederland
Begin 2017 zijn er in Nederland Tweede-Kamerverkiezingen. Ik verwacht dat deze dan ook over de gezondheidszorg gaan, net als in Engeland nu. Ook ons land werkt min of meer met bevroren budgetten voor de Wmo, de Wet langdurige Zorg en de Zorgverzekeringswet. Dit zal, net als in Engeland, leiden tot langere wachtlijsten, veiligheidsincidenten, lagere arbeidsmotivatie bij professionals en volle huisartsenposten en SEH’s.

Ook verwacht ik voor 2017 een verkiezingsstrijd over de marktwerking. Deze heeft tot nu toe noch in Engeland noch in Nederland bewezen, dat zij leidt tot betere gezondheid, meer kwaliteit van zorg en meer doelmatigheid. Ook al ben ik al zo’n veertig jaar lid van de Partij van de Arbeid, toch zie ik ook lichtpunten in de voorstellen van de Conservatieve Partij. Want het transformatiebudget voor productiviteitsstijging is zeker aantrekkelijk. En haar pas op de plaats met de marktwerking is ook niet gek. De Labour Party heeft gelijk met haar integratie van zorg en welzijn. De VVD en de PvdA zouden er goed aan doen om binnenkort te komen met een voorstel waarin deze Engelse ingrediënten verwerkt worden. Winnen ze in 2017 misschien toch nog de verkiezingen.