Guus Schrijvers

Najaar 2019 promoveerde huisarts Martijn Rutten aan de Radboud Universiteit Nijmegen op het proefschrift Acute primary care in the Netherlands; the cooperation between general practioner cooperatives and emergency departments.  Hieronder  volgen de belangrijkste conclusies van zijn veldstudie.

1. Samenwerking tussen huisartsenpost (HAP) en spoedeisende hulp (SEH) loont

Zijn onderzoek toont aan dat een meer efficiënte organisatie van de eerstelijns spoedzorg buiten kantoortijden kan worden gerealiseerd door een samenwerking tussen de HAP en de SEH in een spoedpost.

2. Zelfverwijzers eerst naar de huisartsenpost

Het onderzoek toont aan dat het doorsturen van zelfverwijzers van de SEH naar de HAP veilig, doelmatig en kosteneffectief gebeurt.

3. Huisarts benut toegang tot röntgendiagnostiek op de HAP

Toegang tot conventionele röntgendiagnostiek door de huisarts komt ten gunste van de patiënt en verstevigt de rol van de huisarts als poortwachter. De diagnostiek wordt op een adequate wijze ingezet.

4.  Meer samenwerking nodig tussen HAP en SEH

Het is aan te bevelen dat alle SEH’s een samenwerking aangaan met de HAP in een spoedpost, waarmee het aantal niet noodzakelijke specialistische consultaties op de SEH daalt.

5. En toch lossen deze vier conclusie niet alles op …

Hoewel deze vier punten hun meerwaarde hebben, dragen zij naar alle waarschijnlijkheid onvoldoende bij om de toenemende problematiek in de gehele keten te keren (werkdruk, personeelstekorten, capaciteitsproblemen).

6. Daarom deze laatste conclusie

In diverse regio’s doen zich thans mogelijkheden doen zich voor om de spoedzorg in zijn totaliteit te reorganiseren in één voorziening, waarin alle aanbieders participeren. Hierin deelt men capaciteit, expertise, personeel en faciliteiten, met als doel een meer efficiëntere, duurzame en patiëntvriendelijk spoedzorg te creëren.

Congresagenda

Op donderdag 19 november 2020 relateert huisarts Martijn Rutten  zijn bevindingen aan de actualiteit van de Covid-19 pandemie en aan de Houtskoolschets. Dat doet hij tijdens het 21^ste nationale spoedzorgcongres met als titel dit jaar Acute zorg voor, tijdens en na de Coronacrisis   Dit is een blended congres; het is zowel fysiek als via een lifestream te volgen.

Ruim 350.000 mensen in de regio Eemland (Amersfoort en Barneveld) kunnen vanaf 17 maart elke avond en in het weekend digitaal een consult krijgen van huisartsen van Huisartsenpost Eemland. Daarmee is Huisartsenpost Eemland de eerste huisartsenpost in Nederland die digitaal bereikbaar is én tegelijkertijd online consulten afneemt. Over de eerste pilot hiermee publiceerde ondergetekende al eerder een bericht in deze Nieuwsbrief.  

Via het Spreekuur-platform krijgen patiënten locatie-onafhankelijke en persoonlijke zorg voor niet spoedeisende klachten als rugklachten, oogklachten en huidinfecties. Als er sprake is van zeer urgente spoed, dan krijgt een patiënt het advies om naar een spoedlijn te bellen.

Patiënten bereiden het digitale consult zelf voor door gevalideerde triage en anamnese vragen te doorlopen en door een foto of video toe te voegen. De vragen per behandelgebied zijn samengesteld en opgebouwd conform NHG-richtlijnen en NTS-standaarden. Ook zijn de vragen gevalideerd door het Julius Centrum van het UMC Utrecht in samenwerking met triagisten en huisartsen. 

Huisartsen die in de regio verbonden zijn aan de huisartsenpost Eemland, krijgen deze informatie vervolgens overzichtelijk aangeboden via een digitaal systeem van softwarebedrijf Topicus en kunnen vlot het consult afhandelen. Dat gebeurt via een chat, maar desgewenst ook via videobellen. Ook kunnen gegevens gemakkelijk gedeeld worden met andere informatiesystemen van Topicus. 

Minder werkdruk & persoonlijke en locatie-onafhankelijke zorg

Het doel van de primeur in de regio Amersfoort en Barneveld is volgens Dianne Jaspers, medisch directeur en huisarts van Huisartsenpost Eemland, tweeledig: het verminderen van de werkdruk van de huisarts en triagisten en patiënten beter en sneller helpen. Deze digitale huisartsenpost pakt die uitdaging bij de bron aan: de consulten nemen minder tijd in beslag door de digitale anamnese en triage. Ook hoeft een huisarts geen administratie meer bij te houden en kan de huisarts deze patiënten vanuit huis behandelen.”

Corona-epidemie en digitale huisartsenzorg

Op de huisartsenpost wordt de zorgvraag van een afstand beoordeeld. Patiënten hoeven niet hun huis te verlaten of lang te wachten aan de telefoon. Ze krijgen snel persoonlijke aandacht. Willen onze huisartsen meer weten, dan kunnen ze videobellen of chatten om te kijken hoe erg de klachten zijn en te bepalen of patiënten toch moeten komen. Of dat ze een verwijzing naar het ziekenhuis moeten hebben. Doordat de patiënt zelf al veel vragen invult, kan de arts snel een inschatting maken van de situatie en zijn de wachttijden ook korter. Bovendien hoeven er minder mensen naar de post, de kans op besmetting is daardoor kleiner. In de testfase had de huisartsenpost daardoor zelf meer digitale bezoeken dan fysieke contacten. 

Op 28 mei hield ik een lezing in de provincie voor zo’n 40 huisartsen met leidinggevende posities in huisartsenposten. Zij vertelden mij dat zorginstellingen in de avond en ’s nachts steeds vaker bellen met een huisartsenpost als er iets mis is met een patiënt of cliënt. Bij zorginstellingen moet je denken aan thuiszorgorganisaties, verzorgingshuizen, verpleeghuizen, beschermende woonvormen en instellingen voor gehandicaptenzorg. Meestal gebeurt dit omdat er op dat tijdstip geen gediplomeerde deskundige meer aanwezig is.

Voor en nadelen
Ik weet nog niet goed wat ik van deze nieuwe ontwikkeling vind. Aan de ene kant betekent deze een taakverzwaring voor de huisartsen. Ook is het de vraag of de continuïteit van de zorg wel gebaat is bij deze trend, omdat de huisarts van de huisartsenpost deze patiënt vaak niet kent. Aan de andere kant is de huisarts dan wel snel ter plekke als het moet. Dat kan levens redden.

Wat vind jij?
Werk jij in een zorginstelling of bij een huisartsenpost en komt deze ontwikkeling ook bij jou regelmatig voor? En vind je dit positief of negatief? Graag je reactie hieronder!

Op 23 april 2015 heeft huisartsenpost Zuid in Ridderkerk een avond gehouden die in het teken stond van van kwaliteitsbewustzijn en -verbetering. Er waren circa 100 huisartsen aanwezig die zorgden voor een levendige discussie. In deze huisartsenpost neemt het aantal face to face afspraken toe en het aantal telefonische consulten af. Hierdoor ontstaat er een hogere werkdruk. Hoe kan je zorgen voor meer werkplezier en minder werkdruk?

Ik heb in mijn lezing de volgende suggesties gegeven daarvoor:

• Voer arbeidsbesparende innovaties in, bijvoorbeeld op het gebied van automatisering, of het maken van goede zorgpaden. Hier valt nog veel winst te behalen, zoals onder meer blijkt uit de ervaring die ik laatst had bij een huisartsenpost met mijn zoon die zijn enkel had verstuikt.
• Hevel meer taken over naar verpleegkundigen. Van het schoonmaken van wonden tot taken rond de zorg voor patiënten met diabetes, COPD en met hart- en vaatziektes.
• Hevel meer taken over naar de ambulancepost. Bijvoorbeeld één gecombineerde zorgcentrale voor ambulance- en huisartsenpost. Of de ambulance laten rijden naar een patiënt, in plaats van zelf te rijden als huisarts.
• Leer patiënten wanneer ze wel naar de dokter moeten bellen en wanneer niet. Ook moet meer zelfzorg van patiënten komen in spoedsituaties. Betere voorlichting kan hierbij helpen, zoals de informatiesite: www.thuisarts.nl of de app ‘Moet ik naar de dokter‘, die huisartsen op hun website kunnen plaatsen.
• Verminder de subjectieve werkdruk door minder te vergaderen en artsen te coachen in plaats van alleen instructies te geven.
• Verminder het aantal taken van de huisarts. Dit is primair de taak van de politiek. Neem maatregelen over de hele linie, niet alleen bij huisartsen.

De Powerpoint presentatie van deze lezing kan je hier downloaden.