Guus Schrijvers

Wat is de invloed van eenpersoonskamers op het ziekenhuispersoneel en de patiënten op het gebied van welbevinden, werkomstandigheden, veiligheid en kosten? Deze vraag staat centraal in een recent Engels onderzoek in The international journal of healthcare improvement, BMJ Quality & Safety.

Uit de uitkomsten van het onderzoek blijkt dat twee derde van de patiënten een voorkeur heeft voor een eenpersoonskamer, omdat dit meer comfort en privacy oplevert. Dat ze minder aanspraak hebben, nemen ze op de koop toe.

Ziekenhuispersoneel
Het ziekenhuispersoneel ziet liever een mix van zalen en eenpersoonskamers. Ook zij vinden dat een eenpersoonskamers meer comfort biedt aan de patiënt. Daarnaast vinden zij het makkelijker om vertrouwelijke informatie te delen met elkaar.

Nadelen
Het personeel ziet echter ook nadelen, zoals het monitoren van patiënten, de verminderde zichtbaarheid en veiligheid en de grotere loopafstanden. Ziekenhuismedewerkers moeten hun werkmethoden aanpassen als patiënten in eenpersoonskamers liggen. Zij voelen zich onvoldoende voorbereid hierop en zijn vooral bang voor de implicaties op de samenwerking met collega’s op de lange termijn.

Kosten
Aan de kosten hoeft het niet te liggen: de kosten voor het bouwen van een ziekenhuis met uitsluitend eenpersoonskamers zijn slechts 5% hoger. Daarbij zijn ook de extra schoonmaak- en onderhoudskosten inbegrepen.

Je kan het artikel in BMJ Quality & Safety over eenpersoonskamers in ziekenhuizen hier downloaden.

Onlangs besteedde ik in een artikel aandacht aan een internationale vergelijking van de administratiekosten van ziekenhuizen. Die zijn in Nederland hoger dan in onze buurlanden. Dit bericht leidde via persbureau Follow The Money tot Kamervragen. Minister Schippers antwoordde 11 juni onder meer met het volgende citaat:

‘Dit jaar wil ik dan ook gezamenlijk met het veld de aanpak van regeldruk versterken om zo tot een forse vermindering van de ervaren regeldruk te komen. Dit bijvoorbeeld door dit jaar met een zogenaamd Kafka-traject de concrete ervaren regeldruk op de werkvloer bij een ziekenhuis verder in beeld te brengen en door samen met de Agenda voor de Zorg aan de slag te gaan met hoe we meer ruimte kunnen bieden voor de bekostiging van zorg. Dit zal ook een onderwerp zijn van het “Weg met regels” congres dat dit najaar wordt georganiseerd met vermindering van de regeldruk als thema. Over de concrete aanpak van regeldruk zal ik u uitgebreid voor de zomer nader informeren.’

De volledige Kamerbrief van Schippers over de overheadkosten van ziekenhuizen kan je hier lezen.

In mijn meest recente column in Zorgvisie heb ik zorgverzekeraars tien tips gegeven hoe zij hun geschonden reputatie kunnen verbeteren. Een paar voorbeelden:

Contracteer bij budgetpolissen ook ziekenhuizen die én goed én goedkoop zijn.
Met een budgetpolis kan je als verzekerde niet terecht bij academische ziekenhuizen of gespecialiseerde kanker- of hartklinieken. Dergelijke pauperpolissen druisen in tegen de primaire doelstellingen van zorgverzekeraars: het organiseren van solidariteit tussen arm en rijk, jong en oud, ziek en gezond.

Uniformeer de uitvraag van gegevens.
De Nederlandse ziekenhuizen hebben de hoogste administratiekosten van Europa, zo blijkt uit onderzoek van het gezaghebbende tijdschrift Health Affairs. Dat komt onder meer omdat de verschillende zorgverzekeraars verschillende administratieve eisen stellen rond het declareren en het vastleggen van gegevens.

Gun professionals de vrijheid om patiënten te adviseren welke zorgverzekeraar ze kiezen.
Twee jaar geleden wonnen zorgverzekeraars een kort geding van Limburgse huisartsen die deze keuzevrijheid wilden. Maar zorgverzekeraars adviseren patiënten zelf wel welke zorgaanbieders ze het beste kunnen kiezen. Dat zet kwaad bloed bij zorgprofessionals en zorg voor verstoorde verhoudingen, waar patiënten de dupe van kunnen worden.

Wil je meer tips hoe zorgverzekeraars hun reputatie kunnen verbeteren? Lees dan mijn column in Zorgvisie. Heb je zelf nog tips? Laat hieronder dan een reactie achter!

Het gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift Health Affairs heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de administratieve kosten van ziekenhuizen in acht landen. Conclusie: in de VS zijn de kosten het hoogst: 25,3 %. Daarna volgen Nederland (19,8 %) en Engeland (15,5%). De administratieve ziekenhuiskosten in Schotland (11,6%) en Canada (12,4%) zijn het laagst. Het gaat hier om cijfers uit 2010.

Het onderzoek suggereert dat het verminderen van de administratieve lasten in de Verenigde Staten het best tot stand kan worden gebracht door het invoeren van een eenvoudigere, minder marktgeoriënteerde betalingsmethode.

Meer standaardisatie
Een van de oorzaken van de hoge administratieve kosten in Nederland is volgens het onderzoek dat ziekenhuizen met verschillende partijen moeten onderhandelen over de tarieven. Bovendien verschillen de administratieve eisen die verzekeraars stellen rond het declareren en het vastleggen van gegevens. Als de verzekeraars de software en de informatie die ze willen van de ziekenhuizen zouden standaardiseren, dan zouden de administratie lasten dus kunnen dalen. Ook de gedetailleerde regelgeving wordt gezien als mogelijke oorzaak van de hoge administratieve lasten.

Kosten-batenanalyse
Hogere administratieve kosten levert in de VS geen betere zorg op. Ook leveren de hogere administratieve kosten elders geen besparing op (bijvoorbeeld minder verspilling). Integendeel: de landen met de hoogste administratieve ziekenhuiskosten hebben vaak ook de hoogste totale ziekenhuiskosten. Volgens de onderzoekers moeten landen zich goed afvragen of de voordelen van marktgerichte hervormingen wel opwegen tegen de toenemende administratieve kosten.

Download hier het artikel: A Comparison Of Hospital Administrative Costs In Eight Nations.

In 2012 kostte een heupoperatie 9.000 euro. En een staaroperatie 2.210 euro. Spataderen verwijderen kostte in een ziekenhuis gemiddeld 800 euro. Deze tarieven zijn bekend dankzij een publicatie van DBC Onderhoud van begin dit jaar. Onbekend blijft wat de spreiding bedraagt rond deze gemiddelden.

Ongetwijfeld zijn er ziekenhuizen die ver onder en ver boven het gemiddelde zitten van 9.000 euro voor een heupoperatie. Ik pleit ervoor dat per individueel ziekenhuis bekend wordt wat de tarieven zijn voor hun DOT’s, wat anno 2014 de nieuwe naam is voor DBC’s. Dan ontstaat er maatschappelijke discussie. Dan kunnen zorgverzekeraars aan hun cliënten eventueel een korting op de nominale premie bieden, indien zij hun ingreep ondergaan in een ziekenhuis met een laag tarief daarvoor. Dat gebeurt zo al in de USA. Dit pleidooi hield ik op 8 december tijdens een presentatie van mijn boek bij het gerenommeerde adviesbureau AEF te Utrecht.

Ook op een andere manier zie ik graag de financiële transparantie van ziekenhuizen hoger worden. De divisies van ziekenhuizen zijn tegenwoordig Resultaats Verantwoordelijke Eenheden (RVE’s). Dat houdt in dat de divisieleiding verantwoordelijk is voor de kostenbegroting en voor de bereikte kwaliteit van zorg. Daarin wil ik toevoegen dat de leiding ook verantwoordelijk is voor de inkomsten van haar divisie.

Bleeders en feeders
Dan wordt duidelijk dat sommige divisies grote verliezen leiden. Zoals de Spoedeisende Hulp en de geboortezorg. Dat zijn in vakjargon de bleeders. Andere divisies (zoals die met veel electieve zorg en veel oncologische zorg) maken winst. Dat zijn de feeders. Die verschillen ontstaan omdat de tarieven voor DOT’s niet goed de kostprijzen daarvan weergeven. Een DOT-tarief voor een eenvoudige ingreep zoals een wond hechten bedraagt bijvoorbeeld 450 euro, terwijl deze ingreep in de praktijk een paar honderd euro minder kost.

DOT-tarieven
Door openbaarmaking van de feeders en bleeders van ziekenhuizen komt er een discussie op gang binnen en buiten het ziekenhuis over de wenselijke hoogten van de DOT-tarieven. Verder hebben ziekenhuizen dan een argument om zorgverzekeraars ervan te weerhouden om eenvoudige maar dure ingrepen elders onder te brengen. Dat kan alleen als zij dan tegelijkertijd ook de te goedkoop geprijsde ingrepen beter betalen.

Profitcenters
Zoiets heet vestzak/broekzak beleid: de tarieven voor eenvoudige ziekenhuisingrepen kunnen omlaag, indien tegelijk de tarieven voor dure ingrepen omhoog gaan. Ook worden de managers van de divisies zelfstandiger, als zij ook hun inkomsten kennen. Zij kunnen gemakkelijker gaan samenwerken met partners in de eerste lijn en de care-sector. Eigenlijk worden de divisies dan profitcenters: dochterondernemingen van een groter concern. Het ziekenhuis wordt ontvlochten in overzichtelijke profitcenters. In hoofdstuk 16 van mijn nieuwe boek Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel komt de financiële transparantie van ziekenhuizen uitvoerig aan de orde. Die kan dus beter dan die nu is.