Guus Schrijvers

De eHealth-monitor is een doorlopend onderzoek waarin de stand van zaken op het gebied van eHealth in Nederland in kaart gebracht wordt. E-health is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren. Het gaat met name over internettechnologie.

Uitkomsten
De eHealth-monitor 2015 is 8 oktober jl. uitgereikt aan minister Schippers. Hieronder tref je enkele opmerkelijke uitkomsten aan uit het onderzoek:

• Patiënten willen handige online toepassingen om hun zorg te regelen. Zij zien voordelen in het opzoeken van informatie over zorg en gezondheid op het internet.
• Patiënten willen via het internet recepten aanvragen, een afspraak maken met de dokter, of de zorgverlener een e-mail sturen met een vraag. Dat lijkt hen gemakkelijk en tijdsbesparend.
• Hoewel patiënten veel interesse hebben in online mogelijkheden, zijn ze zich nog niet goed bewust van de mogelijkheden die al worden geboden door hun eigen huisarts en ziekenhuis. Er is dus behoefte aan meer voorlichting over wat de huisarts of het ziekenhuis aanbiedt.
• Een derde van de zorggebruikers vindt het handig om online zijn eigen medische gegevens in te zien.
• Artsen verschillen onderling van mening over de vraag of patiënten elektronisch inzage moeten krijgen in hun medische dossier: circa 40% is voor en bijna de helft is tegen.
• Nederlandse zorgverleners zijn druk in de weer met eHealth. Artsen gaan zich het komende jaar onder andere inspannen voor het elektronisch uitwisselen van informatie en voor de mogelijkheid om online afspraken te maken.
• Meer dan een derde van de huisartsen, ruim de helft van de medisch specialisten en twee derde van de psychiaters gaf aan dat in hun praktijk of zorginstelling in het afgelopen jaar een eHealth-pilot is gedaan. In meer dan zeventig procent van de gevallen werd het gebruik ook na de proefperiode voortgezet.
• Artsen vinden dat zij financieel onvoldoende gecompenseerd worden voor de tijd die ze besteden aan het ontwikkelen van eHealth-diensten.
• Artsen vinden het lastig om patiëntinformatie buiten de eigen praktijk of zorginstelling uit te wisselen. Ook is de technische koppeling tussen een online dienst en het eigen informatiesysteem vaak moeilijk voor elkaar te krijgen.

Meer informatie
De eHealth-monitor is uitgevoerd door Nictiz en het Nivel. Ondergetekende was voorzitter van de erbij horende stuurgroep. Je kan het volledige onderzoeksrapport hier downloaden. Een infographic met de belangrijkste resultaten vind je hier.

In de Verenigde Staten zijn circa 200 van de 5.000 ziekenhuizen volledig papierloos. Verwijsbrieven naar huisartsen, dataverkeer naar andere ziekenhuizen, het uitschrijven van recepten, afspraken maken: alles gebeurt elektronisch. In Europa zijn slechts drie van de 8.000 ziekenhuizen volledig papierloos, te weten in Hamburg, Barcelona en het Radboud UMC in Nijmegen. Hoe komt dat?

Emram-score
In vakjargon: deze papierloze ziekenhuizen scoren zeven op de Emram-score: dat is de hoogste score voor digitalisering van ziekenhuizen. Bij score nul worden alle gegevens op papier vastgelegd. Onder die 200 ziekenhuizen vallen wereldberoemde zorgaanbieders zoals Kaiser Permanente, de Cleveland Clinics, De Mayo Clinics en de Veteran’s Administration.

Drie theorieën
De vraag is, waarom er in de USA veel meer papierloze ziekenhuizen zijn dan in Europa. Daarover schrijven mijn promovendus Rube van Poelgeest, andere collega’s en ikzelf een artikel. Tot nu toe hebben wij drie theorieën. De eerste is dat Sillicon Valley dichterbij Amerikaanse ziekenhuizen ligt dan bij Europese. De grote software bouwers aldaar zoals EPIC faciliteren die 200 ziekenhuizen. Ze maken nu pas een oversteek naar Europa. Epic stimuleerde het Radboud UMC naar volledige papierloosheid.

Ketens
De tweede theorie is dat Amerikaanse ziekenhuizen vaak onderdeel zijn van een keten. Zo runnen de Cleveland Clinics een academisch ziekenhuis en meer dan twintig kleinere ziekenhuizen. Die ketens hebben veel baat bij elektronische patiëntendossiers en snel onderling dataverkeer. Ze hebben genoeg geld om te investeren in volledige papierloosheid van hun keten.

Concurrentie
De derde theorie is, dat Amerikaanse ziekenhuizen meer met elkaar concurreren. Ze moeten wel investeren in nieuwe software voor gemaksdiensten voor patiënten, zoals toegang tot eigen dossier en online afspraken maken. Verder maakt geavanceerde software hergebruik van informatie mogelijk en verlaagt deze de registratiekosten.

Gemiddeld niveau gelijk
Wat tegen deze theorieën spreekt is, dat de Amerikaanse ziekenhuizen gemiddeld even goed scoren als die in Europa. Op basis van bovenstaande argumenten zou ik verwachten dat ook het gemiddeld niveau van digitalisering hoger is in de USA dan in Europa. Dat is niet het geval. Er zijn vele Amerikaanse ziekenhuizen die alle gegevens nog op papier bijhouden en Emram-niveau nul scoren. In Nederland komt dat niveau nul niet meer voor.

Ideeën
Beste lezer van dit stuk: heb jij ideeën hoe het komt dat er meer papierloze ziekenhuizen in de USA zijn? Stuur mij dan een reactie op mail@guusschrijvers.nl Ik maak je erop attent dat in mijn Masterclass ‘Geïntegreerd Management van Kwaliteit en Financiën van Zorg’ digitalisering in ziekenhuizen, de eerstelijn en in de care sector een belangrijke rol speelt. Wil jij meer informatie over deze masterclass die op 5 november start? Klik dan hier.

Enige tijd geleden betaalde ik op vliegveld Heathrow zo’n 400 pond met mijn creditcard. Het betrof overnachtingen in een hotel op de luchthaven. Ik moest daar verblijven omdat Schiphol dicht was vanwege sneeuwval. Prompt belde de firma van de creditcard: of ik wel wist dat iemand op Heathrow met mijn kaart betaalde. Ik zei dat het goed zat en dankte de firma voor hun oplettendheid ofwel in vakjargon voor hun governance.

Minder veilig
Sinds enige tijd kan ik mijn status inzien via een portal van het ziekenhuis. Ik gebruik hierbij mijn DigiD. Die is op drie punten minder veilig dan een creditcard: 1. De uitreiking van de DigiD gebeurt niet op een fysieke balie zoals wel het geval is bij een paspoort, pinpas of creditcard 2. Er bestaat geen alarmnummer dat ik kan bellen als mijn DigiD-code in verkeerde handen is gekomen en 3. Er bestaat geen governance op gebruik vanuit onwaarschijnlijke locaties en websites.

Authenticatie
In deze twee voorbeelden gaat hem om authenticatie; het proces waarbij iemand nagaat of een gebruiker van een creditcard of Digid daadwerkelijk is wie hij beweert te zijn. Omdat het DigiD niet veilig genoeg is, lukt het niet om burgers aan te sluiten op het Landelijk Schakelpunt (LSP) in de gezondheidszorg.

Gegevens delen
Circa de helft van de Nederlandse bevolking heeft apotheker en huisarts toestemming verstrekt, om gegevens uit het eigen dossier te delen met bijvoorbeeld medisch specialisten. Maar die mensen kunnen niet via het internet terecht om zelf de gegevens via het LSP uit het gezondheidsdossier in te zien. Als dat mogelijk is, kunnen patiënten checken of de informatie in het dossier wel correct is. En in het buitenland kunnen zij hulpverleners inzage geven in het dossier. Het wordt dan eenvoudig voor patiënten om eigen gegevens toe te voegen, bijvoorbeeld over zelf gemeten bloeddruk, of over zelfmedicatie. Die kan de hulpverlener dan weer inzien en vergelijken met zijn eigen bevindingen.

EPD
De onveilige authenticatie van het DigiD houdt in Nederland het Elektronisch Patiënten Dossier tegen. Als die verbetert op de drie hierboven genoemde punten, beschikt de helft van Nederland over een EPD. Onduidelijk is op dit moment wie de verbetering gaat betalen en wie verantwoordelijk wordt voor uitgifte, alarmnummer en governance van het DigiD. Het beste lijkt mij, dat burgers zelf daarvoor gaan betalen. Dat zijn zij al gewend voor het uitreiken van een paspoort.

Masterclass
De Masterclass op basis van mijn Cappuccinoboek, die ik geef samen met oud-hoofdinspecteur Wim Schellekens, gaat nader in op de zorg-ICT. Die Masterclass met de naam Geïntegreerd Management van Kwaliteit van Zorg & Financiën begint op 5 november 2015. Meer informatie hierover vind je hier.