Guus Schrijvers

Welcome to Guus Schrijvers

Digitale ziekenhuizen scoren niet beter op kwaliteit en veiligheid

Bieden ziekenhuizen die medische gegevens digitaal vastleggen een betere kwaliteit van zorg en betere veiligheid dan ziekenhuizen die medische gegevens niet- of minder digitaliseren? Het antwoord is nee.

Promovendus Rube van Poelgeest heeft samen met een aantal collega’s, waaronder ondergetekende, een artikel in de Journal of Medical Systems gepubliceerd. Hij vergelijkt data uit het jaarlijkse onderzoek van weekblad Elsevier naar de kwaliteit en veiligheid van ziekenhuizen met de Emram-score van deze ziekenhuizen.

Volledig gedigitaliseerd
Een Emram-score drukt de mate van digitalisering van een ziekenhuis uit. Als een ziekenhuis een nul scoort op deze score, dan worden alle gegevens op papier vastgelegd. Bij een score van zeven, is het ziekenhuis volledig gedigitaliseerd.

Bedroefd
Het onderzoek heeft geen significante overeenkomst aangetoond tussen de mate van digitalisering en de veiligheid en kwaliteit van ziekenhuizen in Nederland. De onderzoekers zijn verrast en bedroefd hierover. Verder onderzoek is noodzakelijk.

Ideeën
Heb jij een idee waarom goed gedigitaliseerde ziekenhuizen niet aantoonbaar hoger scoren op kwaliteit en veiligheid dan ‘papieren’-ziekenhuizen ? Graag hieronder je reactie!

Het artikel in de Journal of Medical Systems kan je hier downloaden.

Niet alle ziekenhuizen aangesloten op Landelijk Schakelpunt

Via het het Landelijk Schakelpunt (LSP) kunnen zorgverleners zoals een (waarnemend) huisarts of apotheek actuele medische gegevens van hun patiënten opvragen. Van de 16,9 miljoen Nederlanders is bijna de helft (48,1%) aangesloten bij het LSP. Voor alle professionals is dat 90%.
Huisartsenposten scoren het hoogste (98%). Daarna volgen apotheken (94%) en huisartsen (89%). Ziekenhuizen scoren met 78% lager. Bovendien zijn ziekenhuizen vaak maar in één richting aangesloten. Zij kunnen data ophalen bij bijvoorbeeld huisartsen. Maar huisartsen kunnen geen gegevens opvragen bij ziekenhuizen.

Volledige aansluiting
Al deze gegevens presenteerde Anil Jadoenathmisier, manager ICT en innovatie bij VZVZ ofwel de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie. Hij benadrukte het lage percentage van de ziekenhuizen. Jadoenathmisier beoogt volledige aansluiting van alle ziekenhuizen op het LSP. Hij deed dat op een tweedaags congres over zorg-ICT begin juli in Harderwijk.

Ontslagmedicatie
Jadoenathmisier verzuchtte in woorden van gelijke strekking: Laat alle ziekenhuizen eerst de ontslagmedicatie elektronisch voorschrijven en via het LSP ter beschikking stellen aan huisartsen en apotheken in de wijk. En ziekenhuizen zouden ook informatie over contra-indicaties en allergieën elektronisch moeten verzamelen en snel via het LSP moeten doorsturen naar huisartsen.

E-health monitor
Alle gegevens over het LSP staan ook sinds kort vermeld op de website van VZVZ. Ondergetekende opende het VZVZ congres met een overzicht van de digitale ontwikkeling in Nederland. Dat is gebaseerd op mijn Cappuccinoboek en op de e-health monitor. Mijn PowerPointpresentatie tref je hierbij aan.

Masterclass
De Masterclass op basis van mijn Cappuccinoboek, die ik geef samen met oud-hoofdinspecteur Wim Schellekens, gaat nader in op de zorg-ICT. Die Masterclass met de naam Geïntegreerd Management van Kwaliteit van Zorg & Financiën begint op 5 november 2015. Wil jij je aanmelden of meer informatie? klik dan hier.

Zorg-ICT in kleine landen wél succesvol

Landen en regio’s met zo’n vier miljoen inwoners lopen in de wereld voorop met de digitalisering van de zorg. Denk maar aan Nieuw-Zeeland, Denemarken, Finland, Catalonië, Baskenland en de Canadese provincie Alberta. Deze gebieden hebben bovendien eigen software ontwikkelingsbureaus. Die krijgen rechtstreeks geld om het onderlinge berichtenverkeer tussen aanbieders te faciliteren. Die landen zijn niet afhankelijk van grote software bedrijven zoals EPIC.

Regionale aanpak
Deze observatie kwam naar voren tijdens een plenaire sessie van het internationale congres over ketenzorg van De International Foundation of Integrated Care in Edinburgh. Als ik uit deze observatie lering trek voor Nederland, dan zouden de Randstad, het Noorden, het oosten en het zuiden van Nederland eigen gemeenschappelijke ICT bedrijven moeten ontwikkelen. Dan komt samenhangend berichtenverkeer tussen zorgaanbieders makkelijker van de grond. Maar vooralsnog loopt de digitalisering tussen ziekenhuizen en eerste lijn in de genoemde landen beter en is ook goedkoper dan in ons land.

Goede ICT maakt specialist en patiënt ontevreden in de VS

Als een ziekenhuis beter is gedigitaliseerd, is de medische kwaliteit beter. Er worden bijvoorbeeld minder fouten gemaakt dankzij een betere bewaking van de toediening van geneesmiddelen. Ook werken specialisten meer volgens wetenschappelijke protocollen. Want de ICT herinnert hen eraan als zij een fout dreigen te maken. Dit leidt ertoe dat de overlevingskans in ziekenhuizen met betere ICT groter is.

Persoonlijke aandacht
Maar specialisten zijn minder tevreden met hun werk in ziekenhuizen die beter geautomatiseerd zijn. Zij ervaren beperkingen in hun autonomie: de computer neemt immers delen van de diagnosestelling over! Verder moeten zij zelf veel meer data invullen. Even snel een brief dicteren aan hun secretaresse is er niet meer bij.
Ook patiënten zijn minder tevreden, als een ziekenhuis betere ICT heeft. Want in de spreekkamer zit een specialist soms vaker naar een computerscherm te kijken dan naar de patiënt. Die laatste wil dan ook meer persoonlijke aandacht.

Deze informatie kreeg ik in Chicago op 16 september van Lorren Pettit, directeur onderzoek van HiMMS. Dat is een instelling die voor alle Amerikaanse en vele Europese ziekenhuizen de mate van automatisering bijhoudt. Ik bezocht hem vanwege de voorbereiding van de dissertatie van promovendus Rube van Poelgeest over de relatie tussen ziekenhuis ICT en de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Wij gaan werken met zijn grote bestanden.

High tech versus high touch
Het dilemma van hoge kwaliteit versus lage satisfactie vanwege geavanceerde ICT staat in de USA bekend als high tech versus high touch. Het is de opgave van Amerikaanse ziekenhuisbestuurders om beiden tegelijk na te streven. De VS hanteren vergelijkbare rangordeningen van ziekenhuizen als Elsevier en Algemeen Dagblad voor Nederlandse ziekenhuizen. In de Amerikaanse lijsten telt de medische kwaliteit voor 70% mee en patiëntervaringen voor 30%. Het laatste woord over high tech versus high touch is in de VS (en in Nederland) nog niet gezegd.