Guus Schrijvers

Bij een ziekte als dementie speelt mantelzorg een belangrijke rol. Door het toenemend aantal dementerenden de komende decennia, zal de vraag naar mantelzorgers toenemen. Hoe lang en in welke mate houdt een mantelzorger het vol om te zorgen voor zijn geliefde met dementie?

Onderzoek
In een longitudinaal follow-up studie die onlangs gepubliceerd is in BMC Nursing hebben Henk Kraijo, Job van Exel en Werner Brouwer onderzocht in hoeverre deze volhoudtijd te voorspellen en te beïnvloeden is. Conclusie: Het is mogelijk om de te verwachte volhoudtijd te meten. Bij mantelzorgers van dementerenden met een korte/beperkte volhoudtijd heeft deze meting ook een voorspellende waarde.

Perspectief
Het concept van volhoudtijd kan een nuttig hulpmiddel zijn voor beleidsmakers om te monitoren wanneer mantelzorgers behoefte hebben aan extra hulp of aan ondersteuning bij de overgang van huis naar verpleeghuis. Verder onderzoek is noodzakelijk. Maar als de onderzoeksresultaten bevestigd worden en de volhoudtijd van mantelzorgers gemeten kan gaan worden, biedt dat perspectief op een hogere kwaliteit van leven voor mantelzorgers en voor hun naaste met dementie tegen lagere kosten.

Het volledige onderzoek tref je aan op de website van BMC Nursing. Meer informatie over de relevantie van het begrip volhoudtijd voor mantelzorgers vind je hier.

De Nederlandse overheid rekent er steeds meer op dat familie en andere naasten mantelzorg verlenen aan ouderen en zieken. Diezelfde overheid zou er dan ook zorg voor moeten dragen dat mantelzorgers niet overbelast raken. Ze kunnen daarbij een voorbeeld nemen aan de situatie in Duitsland. Dat is de kern van een artikel in het Reformatorisch Dagblad van 10 september 2015. Je kan het hele interview dat ik gegeven heb over het het Duitse mantelzorgsysteem hier lezen.

Een Duitse mantelzorg heeft recht op vakantie en op zorggeld. En toch is het een goed voorbeeld voor Nederland. In een opiniestuk in het Nederlands Dagblad van 15 augustus leg ik uit wat de voordelen zijn van dit systeem, zoals een langere volhoudtijd en dus lagere kosten. Benieuwd naar het hele artikel over het Duitse PGB-systeem? klik dan hier.

Gaat het lukken om meer mantelzorgers te mobiliseren, nu mensen met beperkingen langer thuis blijven wonen? De overheid en haar beleidsinstanties hopen van wel. Sociale wijkteams dringen erop aan. Zij hanteren tegenwoordig het paradigma: Zorgen dat en niet meer van Zorgen voor.

Financiële aspecten
Aan mantelzorg zijn ook financiële aspecten verbonden. Ten eerste hebben mantelzorgers vaak reiskosten. Zijn gemeenten bereid die te betalen, als een mantelzorger niet in de eigen gemeente woont? Als een kind bijvoorbeeld is verhuisd naar een naburige grote stad en zelf in de bijstand zit? Ook hebben mantelzorgers vaak scholing nodig, bijvoorbeeld een tilcursus. Anders vertillen zij zich bij het uit bed helpen van hun naaste. Of hebben zij extra sociale vaardigheden nodig, bijvoorbeeld om nee te zeggen tegen een claimende kankerpatiënt. Wie betaalt die cursussen?

Bloemetje
Daarnaast fleuren mantelzorger op, indien zij zelf een keer aandacht of een presentje krijgen. Wellicht moet de wijkverpleegkundige over een potje beschikken om een keer een bosje bloemen te geven aan mantelzorgers. Wie betaalt deze mantelzorg-kas en ook de uren van de wijkverpleegkundige die aandacht geeft aan mantelzorgers?

Volhoudtijd
Ook beheersen veel professionals niet de methodiek van het vragen naar factoren die de volhoudtijd kunnen verlengen. Wie betaalt die cursussen en ontwikkelt ze? Mantelzorgers hebben soms ook te maken met indirecte financiële aspecten. Zo zijn zij vaker afwezig op het werk. En moeten zij vaker naar de huisarts vanwege stressgerelateerde klachten.

Congres
Op al deze financiële aspecten gaat dr. Ir. Alice de Boer in op het congres Financiële Toegang tot de Langdurige zorg op 30 september. Zij is wetenschappelijk medewerker voor de thema’s informele zorg, mantelzorg en ouderenzorg bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) te Den Haag. De Boer doet al vele jaren onderzoek bij het SCP naar aspecten van mantelzorg. Op verzoek van ondergetekende vat zij samen wat haar onderzoeken aan kennis opleveren over financiële aspecten van de mantelzorg. De titel van haar plenaire lezing luidt: Mantelzorg, gratis!?.

Meer informatie
Wil je naar dit congres? Wil je kennis nemen van alle plenaire lezingen en van de workshoplezingen vol goede voorbeelden? Bekijk hier dan de brochure.