Guus Schrijvers

In de Nieuwe drie-eenheid van de zorg ofwel Triple Aim staan niet de kosten per product maar per verzekerde centraal. Zorgverzekeraars, zorgaanbieders en patiënten streven er niet naar om de kosten per ingreep, verpleegdag of geneesmiddel zo laag mogelijk te houden maar de totale zorgkosten per periode.

Kosten per jaar

Een voorbeeld: Remicade is een duur geneesmiddel op biologische basis (niet een pharmaceutical maar een biological) dat de ziekte van Crohn krachtig bestrijdt. Het voorkomt ziekenhuis- en op den duur verpleeghuisopnamen in hoge mate. De patiënt met de ziekte van Crohn moet om de paar weken een infuus krijgen met Remicade. Binnen het model van de Nieuwe Drie-eenheid van de zorg gaat de discussie over de vraag of de kosten per periode bij Remicade behandeling lager zijn dan bij de oude behandeling inclusief verpleeghuisopname. Het gaat dus niet om de kosten van het dure geneesmiddel Remicade, maar om de kosten per jaar per patiënt met de ziekte van Crohn. Dit verhaal staat in het voorlopige eerste hoofdstuk van Het Zorginnovatieboek: Meer gezondheid en welzijn voor ons geld dat ik zojuist gepubliceerd heb. Ik ben benieuwd wat jij van dit hoofdstuk vindt.

Berlijnse medische studenten trekken in het vierde jaar van hun studie een soort astronautenpak aan dat simuleert, wat een oudere met beperkingen ervaart. Ten eerste is het pak zwaar. De student is doodmoe als hij twee trappen naar boven heeft gelopen. Ten tweede is het pak stijf. Studenten kunnen moeilijk bukken, knielen en hun armen opheffen. Ten derde horen bij het pak stijve handschoenen die verfijnde motoriek belemmeren bij het strikken van veters en het opendraaien van potjes en dergelijke. Ten vierde zit bij het kostuum een bril die staar en andere oogafwijkingen kan simuleren. Tenslotte zitten bij het pak oordopjes die oorsuizingen nadoen.

Congres over geïntegreerde zorg
Zo worden studenten binnen één uur oude mannen en vrouwen. De ervaringen van de studenten zijn indringend. Zij vergeten nooit meer wat het is om oud te zijn. Al deze kennis pikte ik op tijdens het jaarlijkse congres over geïntegreerde zorg in Berlijn op 11 en 12 april. Wil je meer weten over oud worden in één uur? Surf dan naar ageman.de . Wil jij meer weten over de manier waarop het universitaire ziekenhuis Charité deze pakken gebruikt in haar opleiding, kijk dan op de website van The International Foundation for Integrated Care.

 

Vrijwel alle patiënten van fysiotherapeuten zijn erbij gebaat om oefeningen te doen. Helaas, negentig procent doet geen oefeningen. Want patiënten vinden die saai. En zij krijgen geen feedback op de vraag of zij de oefeningen goed uitvoeren. Fysiotherapeuten zijn niet geïnteresseerd in die oefeningen. Zij zijn opgeleid in de filosofie van de patiënt centraal stellen: als die de oefening niet wil, nou dan niet. Zij dringen niet aan. Bovendien worden zij niet betaald voor het monitoren van die oefeningen thuis.

Serious gaming

Het internet biedt grote mogelijkheden om hierin verandering te brengen. Ten eerste maakt dat mogelijk om patiënten te instrueren met Youtube filmpjes hoe ze de oefeningen moeten doen. Ten tweede kan het internet het oefenen minder saai maken: dat kan met ‘serious gaming’. Ten derde kan de fysiotherapeut met de iPhone van de patiënt of via een online verbinding met een Wii-spelcomputer de oefeningen thuis van de patiënt volgen en feedback geven.

Al deze informatie pikte ik op in Berlijn. Ik bezocht daar op zaterdag 13 april de geriatrische kliniek van het universitaire Charité ziekenhuis. De leiding daarvan stimuleert beweeg oefeningen thuis met fysiotherapeuten, die online aanwezig zijn. Fysiotherapeut Jörn Kiselev werkt daar. Hij probeert zijn oudere patiënten te laten oefenen tijdens de reclameblokken op de televisie. “Die reclames vinden mijn patiënten nog saaier dan hun oefeningen.”

Ketenzorg Congres

De zorggroep Almere experimenteert met fysiotherapie online. Wie googelt op ‘fysio online’ ziet instructiefilmpjes. Ik bezocht de Charité kliniek als onderdeel van het jaarlijkse congres over ketenzorg. Je treft bijdragen over het genoemde ziekenhuis en over tal van andere goede voorbeelden van geïntegreerde zorg aan op de website van The International Foundation for Integrated Care.

Het Zorgpadenboek dat Nicolette Huiskes en ik samen geschreven hebben, is nu ook als e-book te verkrijgen. Zorgpaden zijn door ziekenhuizen ontwikkelde behandeltrajecten die leiden tot snellere diagnosen, minder ligdagen, minder kosten en een grotere patiënttevredenheid. Het boek wordt gebruikt om patiëntenzorg te moderniseren. Door het e-book kan deze kennis nu nog breder verspreid worden.

Goede voorbeelden

In Het Zorgpadenboek geven zestien ziekenhuizen een kijkje in de keuken en beschrijven hoe zij diagnostiek, behandeling en voorlichting voor de patiënten geregeld hebben. Zij doen dit voor heel verschillende aandoeningen, waaronder een gebroken heup, darmkanker, borstkanker, spataderen, staar, COPD, artrose, zwangerschap en TIA’s.

Het Zorgpadenboek. Voorbeelden van goede ziekenhuiszorg
Nicolette Huiskes en Guus Schrijvers
ISBN 9789072219824, € 17,99
Verkrijgbaar via: BOL.com, Apple en Kobo.

Betaling per verrichting en per DBC is niet meer van deze tijd. Want die leidt tot hogere productie en daardoor tot hogere kosten. Daarop zit geen enkele regering in Europa, Azië en Noord Amerika te wachten. Wat in de plaats moet komen, daarover zijn geleerden en beleidsmakers het niet eens. Alternatieven voor de betaling per verrichting komen in de vakbladen naar voren onder termen als populatiegebonden bekostiging, outcome financiering, triple aim, pay for performance, bestuursakkoorden over maximale economische groei, regionale budgettering, global budgeting en bundled payment.

Alternatieven

Sprekers en deelnemers aan het dertiende congres van de International Foundation of Integrated Care (IFIC) op 11 en 12 april gaan deze alternatieven vergelijken. Wellicht komen ze tot consensus over de meest wenselijke vervanging van de betaling per verrichting. Plenaire inleiders uit Engeland, USA, Duitsland en Nederland spreken erover. RIVM expert Jeroen Struijs en ik vertegenwoordigen Nederland. Vele congresdeelnemers stuurden abstracts in voor inleidingen in parallelsessies. Wil jij in één dag op de hoogte raken van recente ontwikkelingen over bekostiging van zorg in tijden van schaarste? Lees dan hier de brochure en meld je aan.

Het Amphia Ziekenhuis heeft de Guus Schrijvers-prijs gewonnen voor het best georganiseerde zorgproces. Het ging daarbij om de inzending van het zorgpad Longkanker. Het Amphia Ziekenhuis kreeg de prijs uitgereikt tijdens het congres ‘Implementatie van Zorgpaden’ dat dit jaar voor de achtste keer werd georganiseerd in Utrecht. Amphia kwam als beste uit de bus uit een totaal van negentien inzendingen. De prijs, een certificaat en een geldbedrag van 2.500 euro, werd uitgereikt door juryvoorzitter, professor dr. Guus Schrijvers. Verder bestond de jury uit medisch adviseur CZ Zorgverzekeraars Nicolette Huiskes, prof. dr. Jan Swinkels en onderzoeker dr. Wynand Ros.

Teamprestatie

Christiaan Hol, projectmanager Amphia zorgpaden is ontzettend trots op de erkenning. ‘Dit is het resultaat van een stevige teamprestatie waarin onder meer medisch specialisten, management, verpleegkundigen en medisch ondersteunende diensten intensief samenwerkten om de zorg naar een nog hoger niveau te krijgen.’ In een zorgpad wordt de zorg voor de patiënt zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, van verwijzing door de huisarts tot en met ontslag en eventuele nazorg.

Voordelen

Zo’n zorgpad gaat dwars door de organisatie heen en raakt allerlei medische specialismen. In het geval van het zorgpad Longkanker gaat het dan bijvoorbeeld om Longgeneeskunde, longchirurgie, laboratoria en het bestralingsinstituut Verbeeten dat ook op het terrein van Amphia, locatie Molengracht, gevestigd is. Joachim Aerts, longarts/oncoloog binnen Amphia: ‘Het werken volgens zorgpaden heeft veel voordelen voor zowel de organisatie, maar bovenal voor de patiënt. Het leidt namelijk tot een optimale afstemming en organisatie van de zorgverlening, maar zorgt ook voor betere behandelresultaten, meer tevredenheid bij patiënten en een hogere (patiënt)veiligheid. Daarnaast zet het in huis aan tot een efficiënt gebruik van faciliteiten en middelen, wat in deze tijd van bezuinigen noodzakelijk is.’

Beoordelingscriteria

De Guus Schrijvers-prijs gaat naar het zorgpad dat de meeste punten scoort op verschillende kwaliteitseisen zoals zijn patiënten betrokken bij de voorbereiding van een zorgpad? Zijn alle geledingen van de organisatie betrokken bij de voorbereiding? Wordt er tijdswinst geboekt met het zorgpad en wordt de patiënt beter geïnformeerd dan voorheen? Namens de jury benoemde Professor Schrijvers de aspecten die het zorgpad Longkanker tot winnaar maakte, waaronder:

• Verbeterde patiëntenvoorlichting en het persoonlijk begeleiden van de patiënt door een verpleegkundige.
• Het verbeteren en verkorten van het diagnosetraject waardoor de patiënt sneller uitsluitsel krijgt of hij wel/geen longkanker heeft en waardoor sneller gestart kan worden met de behandeling.
• Amphia heeft het NIAZ-kwaliteitskeurmerk voor kankerzorg verkregen onder andere door de vernieuwingen in het zorgpad Longkanker én omdat er binnen het Amphia een standaardmethodiek is om zorgpaden op te zetten en continue te verbeteren.
• De aanpak zoals is gebruikt bij het zorgpad Longkanker is goed toepasbaar op andere zorgpaden. Amphia werkt dan ook aan een verdere uitrol binnen de organisatie.

 

Wilt u de inzending downloaden van het het zorgpad longcarcinoom van het Ampfia Ziekenhuis? klik dan hier.

Achmea heeft een groot conflict met het Slotervaart Ziekenhuis (SZ) te Amsterdam-West. De verzekeraar vindt dat te duur. Zij heeft haar verzekerden geadviseerd naar andere ziekenhuizen uit te wijken. Het SZ kan goedkoper werken door:

• Haar Spoedeisende Hulp ’s nachts te sluiten en deze nachtzorg over te laten aan buurman Lucas Andreas Ziekenhuis (LAZ).
• Haar oncologische zorg te integreren met de andere buurman, het Anthony van Leeuwenhoekhuis (AvL).
•  Meer overleg te voeren over zorg aan chronische zorg  met de eerstelijn in Amsterdam-West.
• Meer planbare zorg te leveren.

 

Overleg

Om dit scenario te realiseren zouden de Raden van Bestuur van het SZ, LAZ en AvL de koppen bij elkaar moeten steken. Ze moeten niet fuseren en elk ziekenhuis kan het budget houden wat ze nu ook hebben. Alleen moet elke instelling haar takenpakket aanpassen. Overal in Nederland, zoals in Rotterdam, Brabant en Twente, zijn ziekenhuizen met elkaar in gesprek. Waarom niet in Amsterdam-West? Deze gedachten kwamen bij mij op toen ik op dinsdag 12 februari overleg voerde over de toekomst van zorg en welzijn in Amsterdam-West. Wat is jouw mening hierover?

De International Foundation of Integrated Care (IFIC) zoekt een ervaren onderzoeker voor de studie Smartcare. Het doel van dit onderzoek is ‘To understand how ICT and service processes can be improved to support higher quality and more integrated care to older people living at home in Europe, so enabling them to live more independent lives.’ De aanstellingsduur is twaalf maanden met kans op continuering. De aanstellingsomvang bedraagt 70 tot 80%.

Een uitgebreide functie-omschrijving tref je aan op de website van de genoemde foundation. Voor meer informatie kun je ook met mij contact opnemen. Ik ben voorzitter van de IFIC.

De Universiteit van Barcelona (UvB) heeft een grote subsidie ontvangen van de Europese Commissie. Die is bestemd voor onderzoek naar goede voorbeelden van geïntegreerde zorg aan chronisch zieken. In zes landen evalueert de UvB deze voorbeelden op effectiviteit en doelmatigheid ten opzichte van gebruikelijke zorg. Nederland is een van die zes landen.

Succesfactoren

Zelf word ik voorzitter van een commissie die al die goede voorbeelden gaat visiteren. Want alleen evalueren op basis van statistiek en onderzoek is niet voldoende. De Spaanse onderzoekers willen daarom ook weten waarom voorbeelden goed scoren. Ligt dan aan het charismatische leiderschap van de initiatiefnemer? Zijn er vele extra miljoenen van een gemeente of bedrijf ingepompt? Is de eerstelijn in het betreffende land zo slecht, dat een initiatief al gauw goed scoort ten opzichte van gebruikelijke zorg? Het onderzoek heet Integrate. Een korte beschrijving ervan vind je hier.

Congres Ketenzorg

Integrate komt uitgebreid aan de orde tijdens het congres over ketenzorg dat de International Foundation of Integrated Care (IFIC) organiseert op donderdag 11 en vrijdag 12 april 2013 in Berlijn. De organisatie heeft mij gevraagd voorzitter te worden van de congrescommissie. Wil jij graag een lezing geven op dit congres? Of wil jij het congres bijwonen en in twee dagen op de hoogte raken van alle zorginnovatie in Europa? Bekijk dan de uitgebreide brochure en kom ook naar Berlijn. De Europese commissie is op hoog ambtelijk niveau aanwezig op het Berlijnse congres. En we zijn ook bezig het politieke niveau naar Berlijn te krijgen.

Engelse huisartsen krijgen per 1 april de formele bevoegdheid om ziekenhuiszorg in te kopen. Een groep van bijvoorbeeld vijftig huisartsen koopt dan een x-aantal heupoperaties in. Zij gaan dat doen voor de basiszorg. Nationale instanties kopen zeldzame, ingewikkelde en zeer dure ingrepen in.

De Britse overheid wil de know how benutten van huisartsen die zij hebben vanwege hun vele contacten met specialisten. Het overheidsbeleid is erop gericht de huisarts in de driver’s seat te zetten van de National Health Service. Door dit beleid worden huisartsen en specialisten elkaars tegenpartij. Van de huisartsen doen ongeveer een kwart con amore mee. De helft ervaart de inkoopplicht als bureaucratie en wil zich niet bemoeien met ziekenhuizen. Het laatste kwart is tegen. Dit zijn huisartsen die voorzien dat er schaarste en wachtlijsten komen voor specialistische zorg. Daar willen zij als inkoper geen verantwoording voor dragen. Al deze informatie pikte ik op tijdens een werkbezoek aan het King’s Fund Centre in Londen.

Partnermodel

In de USA is het Obama care-beleid erop gericht huisartsen en ziekenhuizen in één organisatie onder te brengen: de Affordable Care Organization (ACO). Huisartsen en specialisten vormen daarbinnen één medische staf. De ACO stelt prioriteiten tussen preventie, cure en care, tussen eerste- en tweedelijn. Artsen blijven veelal zelfstandig ondernemer. Hier worden huisarts en specialist partner. In Nederland is de lange termijn relatie tussen huisarts en specialist onduidelijk. Specialisten doen zelden mee in huisartsen zorggroepen voor chronische zieken. Innovatieve zorgorganisaties met huisartsen en specialisten in één staf ontbreken. Zelf kies ik voor het partner model.

Ketenzorg congres

Wie zich met mij hierover wil scholen, nodig ik uit om naar het ketenzorg congres in Berlijn te komen op 11 en 12 april 2013. Daar is Obama adviseur en Triple Aim bedenker Maureen Bisognano aanwezig. Ook spreekt Chris Ham, directeur van het wereldberoemde King’s Fund Centre en sinds jaren adviseur van de Britse regering. Lees hier meer over het Ketenzorg congres of download de congresbrochure.