Guus Schrijvers

In Chicago gaan twee ziekenhuisorganisaties fuseren. De ene werkt met veertien vestigingen en de andere met vijf. Samen bedienen zij een groot deel van de bevolking van Chicago. Ze hebben een gezamenlijke omzet van 5 miljard dollar. Dat is ongeveer de omzet van drie academische ziekenhuizen in Nederland. Die twee organisaties gaan fuseren. Want de banken willen dat. Die vinden dat de zorgverzekeraars te wisselend inkopen. De ene keer bij het ene en dan weer bij het andere ziekenhuis. Door een fusie af te dwingen ontstaat één grote aanbieder waar zorgverzekeraars in Chicago en elders in de staat Illinois niet omheen kunnen.

Deze informatie pikte ik op tijdens een werkbezoek aan een van de fusiepartners, die werkt met zeer geavanceerde elektronische patiëntendossiers. Weet u wat banken in Nederland van ziekenhuisfusies vinden? Zijn zij een drijvende kracht hierin? Of juist niet? Laat hieronder een reactie achter of stuur je antwoord naar mail@guusschrijvers.nl

Barcode
Nog iets wat mij opviel tijdens dit werkbezoek: In Nederlandse ziekenhuizen hebben geneesmiddelen geen barcode. Zo’n barcode voorkomt veel fouten in de toediening. De verpleegkundige uit Chicago op de foto heeft een apparaat in handen om de barcode op de medicatie te vergelijken met die op het polsband van de patiënt. Dan weet zij zeker dat zij aan de juiste patiënt de juiste geneesmiddelen toedient.

Sinds het uitkomen in 2011 van Het Zorgpadenboek van Nicolette Huiskes en mijzelf zijn vele ziekenhuizen aan de slag gegaan met het aanleggen van zorgpaden voor bijvoorbeeld patiënten met kanker, electieve patiënten en patiënten op de spoedeisende hulpafdelingen. Veelal kwamen deze paden tot stand dankzij initiatieven van de leiding van de desbetreffende afdelingen. De zorgpaden binnen één ziekenhuis verschillen daarom nogal eens van kwaliteit en mate van detaillering. Ook zijn ze niet op elkaar aangesloten. Zo komt het voor dat er een goed doordacht zorgpad bestaat voor diagnostiek van kanker dat niet aansluit op de daarna volgende behandeling.

Uniformeren
Grote ziekenhuizen zijn daarom anno 2014 gebruikte begrippen en symbolen hun zorgpaden aan het uniformeren. Ook willen zij al hun zorgpaden beter op elkaar laten aansluiten oftewel een zorgpaden-netwerk creëren. Vorige week mocht ik de aftrap doen in een groot ziekenhuis dat een stuurgroep instelde voor deze uniformering en betere aansluitingen. Wil je mijn PowerPoint-presentatie hierover bekijken, klik dan hier.

Zorgpadencongres
Op 30 januari 2015, staat het probleem van de losse zorgpaden die niet op elkaar aansluiten ook centraal op het Zorgpadencongres. Meer informatie over dit congres staat hier. Tijdens dit congres vindt de uitreiking plaats van Het beste zorgpad in 2014. Informatie hierover en aanmelden kan hier.

Als een ziekenhuis beter is gedigitaliseerd, is de medische kwaliteit beter. Er worden bijvoorbeeld minder fouten gemaakt dankzij een betere bewaking van de toediening van geneesmiddelen. Ook werken specialisten meer volgens wetenschappelijke protocollen. Want de ICT herinnert hen eraan als zij een fout dreigen te maken. Dit leidt ertoe dat de overlevingskans in ziekenhuizen met betere ICT groter is.

Persoonlijke aandacht
Maar specialisten zijn minder tevreden met hun werk in ziekenhuizen die beter geautomatiseerd zijn. Zij ervaren beperkingen in hun autonomie: de computer neemt immers delen van de diagnosestelling over! Verder moeten zij zelf veel meer data invullen. Even snel een brief dicteren aan hun secretaresse is er niet meer bij.
Ook patiënten zijn minder tevreden, als een ziekenhuis betere ICT heeft. Want in de spreekkamer zit een specialist soms vaker naar een computerscherm te kijken dan naar de patiënt. Die laatste wil dan ook meer persoonlijke aandacht.

Deze informatie kreeg ik in Chicago op 16 september van Lorren Pettit, directeur onderzoek van HiMMS. Dat is een instelling die voor alle Amerikaanse en vele Europese ziekenhuizen de mate van automatisering bijhoudt. Ik bezocht hem vanwege de voorbereiding van de dissertatie van promovendus Rube van Poelgeest over de relatie tussen ziekenhuis ICT en de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Wij gaan werken met zijn grote bestanden.

High tech versus high touch
Het dilemma van hoge kwaliteit versus lage satisfactie vanwege geavanceerde ICT staat in de USA bekend als high tech versus high touch. Het is de opgave van Amerikaanse ziekenhuisbestuurders om beiden tegelijk na te streven. De VS hanteren vergelijkbare rangordeningen van ziekenhuizen als Elsevier en Algemeen Dagblad voor Nederlandse ziekenhuizen. In de Amerikaanse lijsten telt de medische kwaliteit voor 70% mee en patiëntervaringen voor 30%. Het laatste woord over high tech versus high touch is in de VS (en in Nederland) nog niet gezegd.

De Amerikaanse regering wil dat alle ziekenhuizen snel beschikken over elektronische dossiers met informatie over medicatie, de röntgenfoto’s, de anamnese, de diagnose en de behandeling. Ook moeten deze dossiers keuzehulpen bevatten die de artsen advies geven bij het stellen van de diagnoses en het voorschrijven van geneesmiddelen. Verder moet het mogelijk zijn om vanuit deze dossiers te factureren en managementrapportages op te stellen. En die dossiers moeten te raadplegen zijn door patiënten, waar die zich ook bevinden.

Haastige spoed…
Dat stimuleren doet de Amerikaanse regering via het subsidieprogramma Meaningful Use. Meer digitalisering levert ziekenhuizen meer geld op. Dit programma levert echter de paradox op, dat sneller digitaliseren leidt tot slechtere zorg. Want artsen zijn dan vaak onvoldoende getraind om de nieuwe software goed te kunnen gebruiken. Of die software werkt niet goed genoeg. Dus: haastige spoed is zelden goed, geldt ook voor het digitaliseren van ziekenhuizen.

Big bang digitalisering
Al deze informatie kreeg ik te horen tijdens een bezoek aan het gezaghebbende instituut voor ziekenhuis digitalisering met de naam Himss in Chicago. Ik ben daar samen met mijn promovendus Rube van Poelgeest. Wij zijn in Chicago voor overleg over een vergelijkende studie naar de digitalisering van Europese en Amerikaanse ziekenhuizen en de relatie met de kwaliteit en veiligheid van zorg. In Nederland speelde de paradox bij de digitalisering van het Radbout ziekenhuis te Nijmegen. De big bang digitalisering die daar vorig jaar plaatsvond, leidde tot grote problemen in de patiëntenzorg.

Op donderdag 20 november vindt de kosteloos te bezoeken Preventie Conferentie plaats in Den Haag. Kamerleden, Proeftuinlieden, Lejo van der Heiden, Projectleider Nationaal Programma Preventie en Jolanda Sap, Voorzitter NPHF Federatie voor Gezondheid voeren er onder andere het woord. Als dagvoorzitter hoop ik dat alle deelnemers het met elkaar eens worden, welke weg het snelste leidt tot meer geld voor preventie.

Voor preventie komt extra geld beschikbaar, als …
Tal van zorgverleners, patiëntenorganisaties en politici willen meer geld besteden aan preventie en niet alleen aan curatieve zorg. Dat is mogelijk via drie manieren:

1. Het instellen van een apart preventiefonds, zoals vroeger ook al bestond. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg is er voorstander van dit fonds opnieuw in te stellen.
2. Het introduceren van shared savings: wie bespaart op behandeling, mag bijvoorbeeld de helft van het bespaarde geld besteden aan preventie. Dit gebeurt in het Duitse Kinzigstal. In nederland zijn negen proeftuinen hiermee bezig.
3. Het introduceren van populatie gebonden bekostiging: daarbinnen mag een ketenzorg organisatie prioriteiten stellen voor preventie. Dat gebeurt bij de Amerikaanse Affordable Care Organizations. Daarvoor pleit ik in mijn nieuwe boek Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.

Inschrijven
Mij maakt het niet uit langs welke weg meer geld beschikbaar komt voor preventie. Misschien is er nog wel een vierde weg. Als dagvoorzitter hoop ik dat alle deelnemers het met elkaar eens worden, welke weg het snelste leidt tot meer geld voor preventie. Wil je je (gratis) inschrijven voor de Preventie Conferentie op 20 oktober, Klik dan hier voor het programma en het inschrijfformulier.

Cappuccinomodel 
Ook in mijn nieuwe boek zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel besteed ik veel aandacht aan preventie. Klik hier als je de presentatie van mijn nieuwe boek en het bijbehorende minisymposium wilt bijwonen.

‘Het belangrijkste vinden wij dat wij als gelijkwaardige partner samen met de arts kunnen beslissen over de verschillende opties van behandeling. In gesprekken willen wij dan niet alleen informatie van de behandelend arts, maar ook via een keuzehulp, ervaringsdeskundige patiënten en via films over de behandeling. Laten wij hierover een experiment aan gaan in onze mooie provincie Friesland.’ Aan het woord waren circa 200 Friese burgers die van januari tot en met juni 2014 aan het woord kwamen over de organisatie van hun gezondheidszorg.

Zorgnota
Op basis van hun inbreng bracht Zorgbelang Fryslan op maandagmiddag 8 september in Heerenveen de nota Friese Burgers over de organisatie van hun zorg in 2020. Diana Monissen, bestuursvoorzitter van Zorgverzekeraar De Friesland, nam het eerst exemplaar van de nota in ontvangst. Zij deed dat tijdens een bijeenkomst waaraan zo’n honderd personen, vooral deelnemers aan de focusgroepen, deelnamen.

Beleidspunten
Aanwezige voorzitters van ziekenhuizen, Friese huisartsen en specialisten beloofden aan de realisatie van de zestig beleidspunten mee te werken. De genoemde nota tref je aan op de website van Zorgbelang Fryslan. Ondergetekende is een van de auteurs van de nota en presenteerde de nota op 8 september. Je treft mijn PowerPoint presentatie hier aan.

In 2009 heb ik samen met mijn broers Joep en Piet een interview gegeven aan het Utrechts Nieuwsblad: ‘Schrijvers heten ze. En schrijven doen ze. Samen zijn de broes Piet, Guus en Joep goed voor een boekenplank vol titels. Maar zelfs in hun eigen kast staan hun boeken niet naast elkaar. Piet schrijft essays over Romeinse dichters. Guus publiceert over medische zorg en Joep over de werkvloer. Drie tegenpolen over wat hun bindt.’  Het volledige artikel kan je hier downloaden.

Tijdens een middagsymposium op 31 oktober in Utrecht reik ik de eerste exemplaren uit van mijn nieuwe boek Zorginnovatie volgens het cappuccinomodel. In dit boek doe ik twaalf voorspellingen over het bestaande zorgbeleid. Als die uitkomen, kloppen de theorieën uit het boek. Het symposium over cappuccino financiering staat onder leiding van prof.dr. Arno Hoes, hoogleraar klinisch epidemiologie en huisartsgeneeskunde van het UMC Utrecht. Je bent van harte uitgenodigd om dit symposium bij te wonen.

Gezondheid en kwaliteit van zorg
Er zijn een groot aantal ontwikkelingen gaande in de gezondheidszorg. Het aantal kankerpatiënten stijgt jaarlijks met 4%. De bevolking vergrijst. Er komen meer mensen met chronische aandoeningen en multimorbiditeit. Het kennisniveau van patiënten gaat omhoog. Internet zorgt voor ingrijpende veranderingen in de diagnostiek, de therapieën en de zorg bij heel veel aandoeningen. Er is geen financiële groei meer. Is het mogelijk om bij deze ontwikkelingen gezondheid en kwaliteit van zorg te bevorderen? Deze vraag staat centraal op het middagsymposium.

Cappuccinofinanciering
Het antwoord op deze vraag is: ja, dat kan als zorginnovatie gelijk opgaat met cappuccino financiering. Hierbij ontvangen alle zorgaanbieders een abonnementstarief of salaris en een kleine betaling per verrichting. Als schuim op de cappuccino ontvangen zij betaling voor innovaties. Om deze vraag te beantwoorden las ik de afgelopen twee jaar zo’n 900 wetenschappelijke publicaties, had vele gesprekken met deskundigen in het veld en bij patiëntenorganisaties en raadpleegde talloze statistieken. Het mondde uit in een boek: Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.

Spaarpunten
Voorkomen is beter dan genezen, maar is dat ook goedkoper? Ja, zo tonen goede voorbeelden aan. Een daarvan komt uit Zuid-Afrika. Daar werkt een zorgverzekeraar met een spaarpuntenprogramma. Verzekerden verdienen die punten als ze gezonde voedingsmiddelen kopen, sportscholen bezoeken of spullen kopen die je gebruikt voor een gezonde leefstijl, bijvoorbeeld sportschoenen. Verzekerden kunnen de spaarpunten inwisselen voor een lagere verzekeringspremie. Ook kunnen zij er in een webshop gezonde artikelen voor kopen. Deepak Patel is arts. Hij ontwierp en geeft leiding aan dat spaarpuntenprogramma en evalueerde het. Op dit middagsymposium presenteert hij voor het eerst in Nederland zijn spaarpuntenprogramma. Verzekeraars in de USA, China en Engeland namen inmiddels het programma over. Gaan Nederlandse zorgverzekeraars volgen?

Cappuccinomodel
Na het Zuid-Afrikaanse avontuur licht ik het Cappuccinomodel toe. In alle sectoren trachten innovatieve zorgprofessionals de betaling per verrichting te vervangen door betaling per periode. Bij huisartsen heet die laatste betaling een abonnementstarief of inschrijftarief. In andere sectoren circuleren termen als populatie gebonden bekostiging, shared savings, keten-DBC’s, regio-budgetten, wijkbudgets en integrale bekostiging. Risico van deze bekostiging is dat er wachttijden kunnen ontstaan. Daarom blijft in het Cappuccinomodel een laag tarief per verrichting gehandhaafd.

Innovaties
Daarnaast heeft mijn model een innovatietarief. Op basis van een innovatieve agenda kunnen zorgprofessionals en zorginstellingen samen met patiënten en zorgverzekeraars innovaties starten en daaruit financieren. Ik sta in mijn voordracht uitgebreid stil bij de twaalf aspecten van het Cappuccinomodel. Na mijn verhaal treden vertegenwoordigers van zorgverzekeraars op als referent en beginnen deze de discussie over het model. Daarna komen deelnemers uitgebreid aan het woord.

Voorspellingen
Een wetenschappelijke theorie is beter, indien deze niet alleen verklaart maar ook voorspelt. Op basis van de theorieën in het boek presenteer ik aan het eind van het symposium twaalf voorspellingen over het zorgbeleid en biedt ik de eerste exemplaren van mijn boek aan enkele Kamerleden aan. Die Kamerleden discussiëren dan met elkaar en met de symposium-deelnemers over die voorspellingen.

Doelgroep
Het middagsymposium is bedoelt voor mensen die zich met innovatie van zorg, ICT en bekostiging bezig houdt: zorgprofessionals, leidinggevenden van GGD-en en andere preventieve instellingen, leidinggevenden van zorginstellingen, vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties, inkopers en leidinggevenden van zorgverzekeraars, gemeentelijke beleidsmakers en wethouders die de drie decentralisaties begeleiden. Maar ook: medewerkers van het Ministerie van VWS en andere beleidsinstanties, docenten bij hoger beroepsonderwijs en universiteiten alsmede hun studenten, organisatie-adviseurs en journalisten van vakbladen en massamedia.

Kosten
Voor de innovatieve en wetenschappelijke wereld van de zorg is het uitkomen van het boek Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel een feestelijk gebeuren. Daarom heeft het middagsymposium een toegangsprijs van slechts 50 euro. Daarvoor ontvang je 1. Een grote kennistoename over innovatie van zorg, ICT en bekostiging 2. Een exemplaar van het boek 3. Koffie, thee en een drankje en 4. Een verscherping van je inzicht in de gevolgen van het bestaande zorgbeleid dankzij sprekers uit de politiek en uit de kring van zorgverzekeraars.

Accreditatie
Accreditatie voor deze cursus wordt aangevraagd bij ABAN (cluster 1) en V&V; voor overige doelgroepen in overleg (dit dient uiterlijk 6 weken voor aanvang van de middag te worden aangevraagd). Voor overige groepen ontvangt u, op verzoek, een certificaat na afloop.

Meer informatie en inschrijving
Kom ook naar het middagsymposium en ontvang gratis mijn nieuwe boek Zorginnovatie volgens het cappuccinomodel. Je kan je hier inschrijven.
Wil je meer informatie over dit symposium? Download dan hier de brochure of neem contact op met Petra Schimmel, Coördinator nascholing, UMC Utrecht Julius Centrum. Telefoon: 088 – 756 9256, e-mail: p.j.schimmel@umcutrecht.nl

 

Gezondheidsbeleid heeft drie doelen: Een betere gezondheid, een hogere kwaliteit van zorg en gelijk houden van de kosten van zorg. Deze drie staan bekend als de Triple Aim. In hoofdstuk 1 van mijn nieuwe boek Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel verbind ik deze drie doelen met zorginnovaite, financiële innovatie en met gedragseconomie.

Health miles
Bij die laatste krijgen patiënten en professionals kleine financiële prikkels (nudges) die wenselijk gedrag stimuleren. Bijvoorbeeld te verzilveren health miles bij aankoop van gezonde levensmiddelen en andere goederen en diensten. Die prikkels zijn dus beleidsrijk. In mijn boek test ik de hypothese voor alle zorgsectoren dat parallelle innovatie (van zorgverlening, ICT en bekostiging) het behalen van de genoemde drie doelstellingen mogelijk maakt. Het uiteindelijke antwoord (na 18 hoofdstukken, 400 pagina’s en bijna 1.200 voetnoten): ja dat kan!

Symposium
Wil je meer weten over dit onderwerp? Kom dan naar het middagsymposium over cappuccino financiering op 31 oktober in Utrecht en ontvang gratis mijn nieuwe boek. Het symposium staat onder leiding van prof.dr. Arno Hoes, hoogleraar klinisch epidemiologie en huisartsgeneeskunde van het UMC Utrecht. Je kan je hier inschrijven.

Donderdagavond 4 september besteedde het onderzoeksprogramma Zembla op NPO 2  aandacht aan de vermeende malversaties bij de NZa. Een NZa-medewerker bracht die begin dit jaar naar buiten. Hij pleegde daarna zelfmoord.  Het NZa-bestuur trad af.

Nieuwe feiten
Minister Schippers stelde in april 2014 een onderzoekscommissie in: de commissie-Borstlap. Deze commissie komt met haar rapport enkele dagen na de Zembla-uitzending. Ongeveer gelijktijdig komt NRC-journalist Joep Dohmen uit met een boek over de affaire bij de Nederlandse Zorgautoriteit. Zembla komt met enkele nieuwe feiten: Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft druk uitgeoefend op de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) om een specifieke regeling te treffen voor het Erasmus Medisch Centrum. Dit zegt een oud-medewerker van de NZa. Het ministerie zegde het ziekenhuis in 2009 honderd miljoen euro toe voor de nieuwbouw. Dat blijkt uit brieven van VWS en interne stukken van de NZa in bezit van ZEMBLA.

Concurrentievervalsing
Ondergetekende is een van de experts in het Zembla programma, die commentaar geeft op de affaire. Ik heb de besluitvorming bij zorgschaarste als invalshoek. Volgens mij staat de handelwijze van het ministerie haaks op de intentie van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg): ‘Ten eerste is er sprake van concurrentievervalsing. Er wordt aan een ziekenhuis iets toegezegd wat de andere ziekenhuizen niet hebben gekregen. Ten tweede;  het is in stilte gebeurd. Gooi het openbaar.’

Het programma op NPO 2 werd donderdag 4 september om 20.50 uur uitgezonden. De uitzending vind je hier.